تسلیحات آمریکایی، هزینه اروپایی؛ کمک‌های مشروط یا اخاذی؟
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، اخیراً اعلام کرد که ایالات متحده از طریق ناتو پیشرفته‌ترین تجهیزات نظامی را در اختیار اوکراین قرار خواهد داد و این تسلیحات فوراً به جبهه‌های نبرد منتقل می‌شوند. هزینه کامل این کمک‌ها را کشورهای اروپایی عضو ناتو پرداخت خواهند کرد.
آمریکا در ابتدای ماه جولای اعلام کرده بود که کمک‌های نظامی به اوکراین را متوقف خواهد کرد، اما اکنون با تغییر ناگهانی سیاست خود، چرا این‌چنین سریع چهره عوض کرده است؟ ظاهراً دلیل آن «نارضایتی شدید» از روسیه است، اما در واقع آمریکا فرصت تجاری جدیدی را پیدا کرده: با از سرگیری کمک‌های نظامی به اوکراین، قصد دارد کسب‌وکار تسلیحاتی خود را گسترش دهد و از بودجه‌های دفاعی جدید کشورهای اروپایی بهره‌برداری کند
بر اساس گزارش بلومبرگ، ارتش آمریکا قصد دارد در آغاز سال مالی جدید (۱ اکتبر)، بیش از ۱.۳ میلیارد دلار صرف خرید سامانه موشکی «پاتریوت» کند و میزان خرید خود را چهار برابر بیشتر از گذشته افزایش دهد. ارتش اوکراین هم‌اکنون به‌شدت به تعداد بیشتری از سامانه‌های پاتریوت نیاز دارد.
آمریکا با استفاده از روش «کمک‌های مشروط» از اوکراین می‌خواهد نیازهایش را اعلام کند و کشورهای اروپایی نیز هزینه آن‌ها را پرداخت کنند. این خریدها عمدتاً در قالب ناتو انجام خواهد شد.
آمریکا شاید ضرب‌المثل «دست‌کاری» را به‌خوبی به کار برده باشد، اما کشورهای اروپایی دیگر نمی‌خواهند «قربانی» باشند. کایا کالاس نماینده عالی سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا در این‌باره ابراز نارضایتی کرد و گفت: «اگر قول می‌دهید سلاح بدهید اما از دیگران می‌خواهید پول آن را بپردازند، پس آن سلاح واقعاً متعلق به شما نیست، درست است؟» کشورهایی مانند جمهوری چک صراحتا اعلام کرده‌اند که در این طرح جدید آمریکا برای تأمین تسلیحات به اوکراین شرکت نخواهند کرد. یونان و اسپانیا نیز پیش‌تر چندین بار گفته‌اند که سامانه‌های پاتریوت خود را در اختیار اوکراین قرار نخواهند داد. فرانسه و ایتالیا نیز با این طرح مخالف هستند، و فرانسه بیشتر ترجیح می‌دهد بر توسعه صنایع دفاعی خود تمرکز کند تا بتواند پاسخگوی نیازهای امنیتی داخلی‌اش باشد.
ترامپ بارها اروپا را به سواری مجانی در حوزه دفاع متهم کرده و خواستار آن شده است که کشورهای عضو ناتو هزینه‌های دفاعی خود را به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.
آمار نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴ تمام اعضای ناتو هزینه‌های نظامی خود را افزایش داده‌اند و مجموع این هزینه‌ها به بیش از ۱.۵ تریلیون دلار رسیده که حدود ۵۵ درصد از کل هزینه‌های نظامی جهان را تشکیل می‌دهد. هزینه نظامی کشورهای اروپایی عضو ناتو به‌تنهایی ۴۵۴ میلیارد دلار بوده است. از نظر هزینه مطلق و نسبت به تولید ناخالص داخلی (GDP)، کشورهای اروپایی عضو ناتو به شکلی چشمگیر بیشتر از کشورهای غیرعضو هزینه کرده‌اند.
در سال جاری، دو اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا یعنی آلمان و فرانسه اعلام کرده‌اند که هزینه‌های دفاعی خود را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. این تصمیم نه فقط در نتیجه فشار دولت ترامپ بلکه به دلیل تنگناهای امنیتی ناشی از روابط با آمریکاست.
پشت پرده این تصمیم‌ها، نگرانی‌های اروپا از «عقب‌نشینی» آمریکا از تعهدات امنیتی خود نهفته است.
افزایش چشمگیر هزینه‌های نظامی اروپا باعث شده مجتمع نظامی-صنعتی آمریکا سود هنگفتی به‌دست آورد، در حالی که کشورهای اروپایی برای جبران کمبود منابع دفاعی، ناچار به کاهش بودجه‌های آموزش و خدمات بهداشتی شده‌اند.
نویسنده: لوئو لایی آن تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین
