صنعت فضایی تجاری چین در مسیر نوآوری و رشد

بر فراز آب‌های استان «شان‌دونگ» در شرق چین، موشکی با قدرت به آسمان پرتاب شد و ردی درخشان بر پهنه آسمان به‌جا گذاشت.

این پرتاب که توسط «شرکت فضایی گالاکتیک انرژی» انجام شد، با موفقیت چهار ماهواره را به مدار زمین فرستاد و پنجمین پرتاب موفق متوالی این شرکت از سکوهای دریایی را رقم زد. این ماموریت که در تاریخ ۱۹ مه انجام شد، نمونه‌ای روشن از شتاب روزافزون صنعت فضایی تجاری چین در مسیر توسعه به شمار می‌آید.

از سکوهای پرتاب ساحلی تا استقرار مداری، فعالیت‌های نسل جدید شرکت‌های خصوصی فضایی در چین، دسترسی این کشور به فضا را با ویژگی‌هایی مانند تکرارپذیری بیشتر، دقت بالاتر و نوآوری فزاینده بازتعریف کرده‌اند.

در همین راستا، بخش فضایی تجاری چین با اتکا بر پیشرفت‌های فناورانه، توسعه ظرفیت‌های پرتاب و تسریع در ساخت زیرساخت‌های مداری، وارد مرحله‌ای تازه از رشد سریع شده است.

سه رکن اصلی این صنعت شامل موشک‌ها، ماهواره‌ها و پایگاه‌های پرتاب هستند. با بهره‌برداری از نخستین پایگاه اختصاصی پرتاب‌های تجاری چین در سال گذشته، آخرین بخش از اکوسیستم فضایی این کشور تکمیل شد و مسیر توسعه هماهنگ آن هموار گردید. در سال ۲۰۲۵، چند موشک قابل استفاده مجدد، پروازهای اولیه خود را انجام خواهند داد. در حوزه ماهواره‌ها نیز، صورت‌های فلکی بزرگ‌مقیاس مانند «صورت‌فلکی بادبانی» ـ یک شبکه ماهواره‌ای در مدار پایین زمین ـ به پرتاب‌های خود ادامه می‌دهند؛ در حالی‌ که تقاضا برای ماهواره‌های کوچک، رشدی انفجاری را تجربه می‌کند. بر اساس برآوردها، ارزش بازار صنعت فضایی تجاری چین در سال جاری از ۲.۵ تریلیون یوان (۳۴۸ میلیارد دلار) فراتر خواهد رفت.

«شیا دونگ‌کون» مدیرعامل شرکت گالاکتیک انرژی، می‌گوید: «فضا منبعی حیاتی برای اکتشافات است و ما به آینده بخش فضایی تجاری بسیار خوش‌بین هستیم.»

در سال ۲۰۲۴، صنعت فضایی تجاری در گزارش کار دولت چین به عنوان «موتور جدید رشد اقتصادی» معرفی شد. بلافاصله پس از آن، شهرهایی مانند پکن و شانگهای با تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی، روند سرمایه‌گذاری در بخش هوافضا را تسریع کردند.

در منطقه اقتصادی-فناوری پکنمعروف به  E-Townبیش از ۱۶۰ شرکت هوافضایی در قالب یک خوشه روبه‌رشد فعالیت می‌کنند که ۷۵ درصد شرکت‌های فعال در توسعه موشک‌های کامل در سطح کشور را شامل می‌شوند. در حال حاضر، تعداد شرکت‌های فضایی تجاری چین به بیش از ۵۰۰ واحد رسیده و شمار ماهواره‌های در مدار نیز همچنان در حال افزایش است. با رشد اینترنت ماهواره‌ای مدار پایین، برخی شرکت‌های ماهواره‌ای تجاری به سمت تولید انبوه و کاهش هزینه‌ها حرکت کرده‌اند.

در کارخانه پیشرفته شرکت Geespace در شهر «تای‌جو» استان «جه‌جیانگ» در شرق چین یک شبکه هوشمند تمام مراحل طراحی، تحقیق و توسعه، تولید، آزمایش و بهره‌برداری را به‌صورت یکپارچه مدیریت می‌کند. در این کارخانه، پس از طی بیش از ۶۰ مرحله مونتاژ، یک ماهواره کامل تنها در مدت ۲۸ روز ساخته می‌شود. این فرآیند باعث شده سرعت تولید ۱۰ برابر شود و هزینه ساخت نیز به‌شکل محسوسی کاهش یابد.

«جانگ شیه‌جیه» دانشمند ارشد «شرکت گالاکسی‌اسپیس» گفت: در تولید ماهواره، مزیت شرکت‌های فضایی تجاری در زمینه تولید انبوه و کم‌هزینه، روز‌به‌روز آشکارتر می‌شود. این صنعت در حال عبور از مرحله تولید سفارشی در مقیاس محدود به سمت تولید انبوه است. امروزه ساخت ماهواره‌ها دیگر چشم‌اندازی دور نیست، بلکه به واقعیتی شبیه مونتاژ رایانه‌ها تبدیل شده است.

از دریا تا فضا، موشک‌های تجاری چین نه‌تنها جو زمین را می‌شکافند، بلکه فصل تازه‌ای از نوآوری فناورانه و تحول صنعتی را نیز رقم می‌زنند. این پیشرفت‌ها گویای اراده چین برای تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یکی از پیشگامان جهانی فناوری فضایی است.