سوء استفاده آمریکا از حق وتو در شورای امنیت، بزرگترین مانع دستیابی به صلح در غزه

“به عنوان یک آمریکایی، از انتخاب اشتباه تاریخی کشورم خجالت‌زده هستم”، “از رفتار کشورم شرمنده‌ام”… اینها بخشی‌ از پیام‌های نارضایتی کاربران آمریکایی است که بیستم فوریه و پس از وتو شدن مجدد پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در مورد غزه توسط ایالات متحده در فضای مجازی منتشر شد.

پیش نویس قطعنامه یادشده توسط الجزایر به نمایندگی از کشورهای عربی ارائه شد و موضوع اصلی آن دستیابی به آتش بس فوری در غزه، آزادی فوری همه گروگان‌ها، تامین ورود محموله بشردوستانه و مخالفت با جابجایی اجباری مردم غزه بود. این موارد نه تنها مورد پذیرش مشترک اعضای شورای امنیت بلکه مورد توافق جامعه بین‌المللی در جهت تحقق آتش بس و پایان دادن به جنگ به حساب می‌آیند اما آمریکا باردیگر آن را وتو کرد.

اما چرا آمریکا خودسرانه به این پیشنویس رای منفی داد؟ به نظر تحلیلگران، دلیل مطرح شده از سوی آمریکا در مورد این قطعنامه مبنی بر “مفید نبودن آن برای مذاکرات کنونی فلسطین و اسرائیل درباره آزادی گروگان‌ها” کاملاً بی اساس است، چرا که این پیش‎نویس در صورت تصویب شدن می‎توانست به فراهم شدن یک فضای مفید برای برقراری گفتگو و ایجاد فرصت‌های مهم در جهت تحقق آتش بس و پایان دادن به جنگ کمک کند. علاوه بر این، پیش‌نویس این قطعنامه علاوه بر درخواست متوقف شدن عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه، خواستار میانجی‌گری همه طرف‌ها برای کمک به اقدام فوری در جهت «تبادل گروگان‌ها» میان فلسطین و اسرائیل نیز شده بود.

همه این موارد موجب ابراز نارضایتی و ناامیدی شدید اعضای شورای امنیت از جمله چین نسبت به وتوی پیش‌نویس این قطعنامه از سوی آمریکا شده است.

در واقع، این نخستین بار نیست که ایالات متحده اقدام به سوء استفاده از حق وتوی خود در شورای امنیت کرد. از آغاز دور جدید درگیری فلسطین و اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳، شورای امنیت سازمان ملل متحد هشت بار اقدام به رأی‌گیری درباره اوضاع فلسطین و اسرائیل کرده که تنها با تصویب دو قطعنامه همراه بوده است. در جریان این رأی‌گیری‎ها، آمریکا با نادیده گرفتن زندگی مردم بی‌گناه غزه، بارها اقدام به سوءاستفاده از حق وتوی خود کرده و همین موضوع تبدیل به بزرگترین مانع برای اتخاذ تدابیر لازم از سوی شورای امنیت سازمان ملل شده است.

واشنگتن هرگز یک میانجی بی‌طرف در مسئله فلسطین و اسرائیل نبوده و همواره اقدامات خود را با جانبداری انجام داده است. تحلیلگران دلیل این رویکرد ایالات متحده را مسائل داخلی این کشور از جمله نقش یهودیان به عنوان یکی از بزرگترین اقلیت‎‎های قومی در آمریکا و نیز “تامین کمک‌های مالی” آنان در پشت پرده انتخابات این کشور می‎دانند. سیاستمداران آمریکایی از رنجاندن اسرائیل و تأثیر آن بر انتخابات امسال می ترسند. علاوه بر آن، آمریکا با وتوی پیش‌نویس قطعنامه‌های سازمان ملل در تلاش است برای اسرائیل در میدان نبرد فضا و زمان بخرد و نمی‌خواهد سازمان ملل در حل مسئله فلسطین و اسرائیل از این کشور “فعالتر” دیده شود.

اخیراً، آمریکا در حال تهیه پیش نویس یک قطعنامه جدید بوده که ظاهراً شامل موضوعاتی مانند توقف عملیات نظامی اسرائیل نیز هست. مگر موضع این کشور تغییر کرده است؟ سی ان ان به نقل از یک مقام ارشد دولت آمریکا خبر داد که در واقع واشنگتن برای برگزاری رأی گیری در مورد تصویب پیشنویس این قطعنامه «عجله‌ای ندارد». از لحاظ موضوعی نیز این قطعنامه، “مورد جدید و قابل اجرا” را در برندارد؛ به عنوان مثال، این پیش نویس تنها خواستار توقف موقت عملیات نظامی اسرائیل شده و موارد مهم مانند خروج اسرائیل از نوار غزه، از سرگیری و سازماندهی کمک‌های بشردوستانه و احیای مذاکرات صلح فلسطین و اسرائیل را در برنمی گیرد تا برای آمریکا و اسرائیل مسئولیتی را در سطح بین‌المللی به همراه نداشته باشد.

واشنگتنی که در حال حاضر پیش نویس قطعنامه‌های آتش بس شورای امنیت را وتو می‎کند و کمک‌های نظامی در اختیار اسرائیل قرار می دهد، خودش بزرگترین مسئول اوضاع خطرناک کنونی در خاورمیانه است. اگر این کشور همچنان به چراغ سبز نشان دادن به کشتار ادامه دهد، جنگ غزه احتمالاً به فاجعه‌ای تبدیل خواهد شد که کل منطقه را فرا خواهد گرفت. شورای امنیت باید تدابیر لازم و بیشتر را اتخاذ کند، تا سوء استفاده آمریکا از حق وتو به مانعی برای دستیابی به صلح در نوار غزه تبدیل نشود.