چرا باید درباره عامل ژاپن در نشست ناتو هوشیار بود؟

طی برگزاری نشست آتی ناتو در ویلینوس پایتخت لیتوانی با اینکه تمرکز اصلی جامعه بین‌الملل بر موضوع اوکراین خواهد بود اما عامل ژاپن را نیز نمی‌توان نادید گرفت.

تعامل‌های سطح بالا میان ژاپن و ناتو طی سال‌های اخیر زیاد بوده و همکاری بین دو طرف به شکل روزافزونی نهادینه و عادی شده است. ماه گذشته، نیروی هوایی ژاپن یک هواپیمای ترابری را به رزمایش‌های دو هفته‌ای موسوم به «مدافع هوایی ۲۳» اعزام کرد که تازه‌ترین اقدام در نقض سیاست نظامی پساجنگ این به حساب می‌آید.

دو روند وجود دارد که با ژاپن طی برگزاری نشست ناتو در ویلینوس مرتبط است. اول پیشرفت راه اندازی دفتر ارتباط ناتو در توکیو است. این اقدام هنگامی که به مرحله اجرا برسد نه تنها به معنای این است که رابطه بین ناتو و ژاپن بسرعت به سوی یک «شبه متحد» در حال پیشرفت است بلکه همچنین این پیام را در بر دارد که ناتو گامی اساسی در جهت گسترش خود در منطقه آسیا-اقیانوسیه برداشته است.

به گزارش روزنامه «نیکی»، ناتو قصد دارد تصمیم خود برای تاسیس دفتر ارتباطی در توکیو را تا پاییز یا حتی بعد از آن به دلیل مخالفت برخی اعضای این ائتلاف نظامی، به تاخیر اندازد. اما احتمال دریافت چراغ سبز برای انجام چنین اقدامی به طور کامل رد نشده است.

از نظر هدف راهبردی جهانی ناتو، دامنه کاربردی دفتر ارتباطی توکیو محدود به ژاپن نخواهد بود بلکه به کل منطقه هند-اقیانوسیه کشیده خواهد شد. ناتو قصد دارد تماس خود با همپیمانان ایالات متحده در منطقه آسیا-اقیانوسیه را از طریق ژاپن، تقویت کند، از جمله تقویت همکاری امنیتی با کشورهایی مثل کره جنوبی، استرالیا، نیوزیلند و فیلیپین.

برای آمریکا مرتبط ساختن شرکای فراآتلانتیک و سیستم اتحاد آسیا-اقیانوسیه اقدامی چشمگیر تلقی خواهد شد.

این یعنی در آینده ناتو می‌تواند به شکل آسان‌تری در امور امنیتی آسیا-اقیانوسیه وارد عمل شود. بنا بر این، اینکه دفتر ارتباطی در توکیو نهایتا بتواند تاسیس شود به شاخصی مهم برای ارزیابی پیشرفت توسعه ناتو در آسیا-اقیانوسیه تبدیل شده است.

دوم، باید دید که آیا همکاری نظامی میان ژاپن و ناتو ارتقاء خواهد یافت یا خیر. به نوشته روزنامه نیکی، ناتو و ژاپن مذاکرات در خصوص حوزه‌های جدید همکاری را به پایان رسانده و در تدارک اعلام آن در نشست ویلینوس هستند.

نیکی تاکید کرده برنامه شراکت ویژه ناتو-ژاپن موسوم به «ITPP» شامل ۱۶ حوزه همکاری با سه هدف راهبردی است که عبارتند از: تقویت گفتگو، ارتقاء قابلیت همکاری و تقویت انعطاف‌پذری.

بر اساس این گزارش، یکی از حوزه‌های همکاری برای نیروهای ناتو و نیروهای دفاع از خود ژاپن بهبود قابلیت نظامی و قابلیت همکاری است. طبق این سند ژاپن و ناتو به شکل موثری در حوزه توانمندی و توسعه قابلیت همکاری و همچنین استاندارد سازی، همکاری خواهند کرد.

چه راه اندازی دفتر ارتباطی ناتو در توکیو مطرح باشد یا توسعه شبه اتحاد میان ناتو و ژاپن، این امر نشانگر آن است که فرایندهای توسعه ناتو به سوی آسیا-اقیانوسیه یا ناتویی‌سازی آسیا-اقیانوسیه در حال شتاب گرفتن است و ژاپن نقشی حیاتی در این فرایندها ایفاء می‌کند.

وقتی بلوک گسترده نظامی جنگ سرد (ناتو) و یک ژاپن طغیان گر در مسیر توسعه نظامی، نفوذ خود را در آسیا-اقیانوسیه توسعه می‌دهند، دلیلی برای نگران شدن درباره مواجهه این منطقه با بی ثباتی جدی‌تر و خطرات تقابل وجود دارد.