مدرنیزاسیون چین؛ یک مسیر جدید برای توسعه

سومین جلسه عمومی بیستمین کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، ۱۸ ژوئیه ضمن تصویب “قطعنامه کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در مورد تعمیق اصلاحات جامع به منظور پیشبرد مدرنیزاسیون به سبک چینی”، بر تعهد چین به توسعه صلح آمیز و همچنین کمک به ساختن یک جامعه جهانی با سرنوشت مشترک و مبتنی بر احترام متقابل، فراگیر بودن و ثبات تاکید کرد.

پس از فروپاشی مالی جهان در سال ۲۰۰۸، چین به عنوان محرک اصلی رشد اقتصادی جهانی ظاهر شد و در عین حال به حفظ ثبات جهانی کمک کرد. چین با سهم داشتن در تحقق نزدیک به یک سوم رشد اقتصادی جهان، نقشی مهم در خروج خود و سایر کشورها از رکود اقتصادی داشته است. در عرصه‌های بین‌المللی مانند اجلاس سران بریکس که اخیراً در کازان روسیه به پایان رسید نیز چین تعهداتی جدید از جمله در مورد سرمایه‌گذاری قابل توجه در زمینه هوش مصنوعی، توسعه ظرفیت صنعتی و مراکز همکاری دیجیتال را بر عهده گرفت.

چین همچنین پیشگام ابتکارات گوناگون برای ریشه کنی فقر و غلبه بر چالش های زیرساختی بوده که شامل صندوق توسعه جهانی و همکاری جنوب-جنوب و تلاش برای تحقق اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ سازمان ملل هستند. علاوه بر این، در طول همه‌گیری کووید-۱۹، چین از بدهی وام‌های بدون بهره کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته و محصور در خشکی چشم پوشی کرد که نشان دهنده تعهد این کشور برای کمک به کشورهای در حال توسعه برای مقابله با چالش‌های توسعه است.

از نظر نهادی، چین سازمان‌های چندجانبه‌ مانند بانک سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آسیا و بانک توسعه جدید راه راه‌اندازی کرده که ضمن پاسخگوی به نیازهای توسعه زیرساختی، مروج عدالت اقتصادی در جهان است. بانک سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آسیا با در برگرفتن ارزش‌هایی مانند شفافیت، پایداری و سرمایه‌گذاری سبز، الگویی برای نهادهای مالی چندجانبه در آینده به شمار می‌رود.

در مورد ابتکار کمربند و جاده نیز چین این طرح همکاری جهانی را با حمایت از هماهنگی سیاست‌ها، اتصال زیرساخت‌ها، تجارت آزاد و منصفانه، یکپارچگی مالی و روابط نزدیکتر مردم به مردم را بازتعریف کرده است. طرح «کمربند و جاده» با تمرکز بر گسترش زیرساخت‌ها و توسعه سبز، به ایجاد فرصت‌های اقتصادی فراگیر کمک کرده و مسیرهایی را برای اقتصاد جهانی انعطاف‌پذیر و به هم پیوسته گشوده است.

روحیه مبتنی بر یادگیری از یکدیگر و تلاش برای تأمین منافع متقابل در ابتکار «کمربند و جاده»، نشانگر تعهد چین به یک نظم جهانی مبتنی بر صلح‌ و فراگیر بودن است و ارزش‌های زیربنایی نظام حکمرانی بر جهان را شکل می‌دهد. بر پایه این روحیه، فرهنگ‌ها و نظام‌های ارزشی مختلف می‌توانند با یکدیگر همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند و موجب شکل‌گیری یک الگوی جدید از همکاری شوند که در آن سلطه‌طلبی جایی ندارد و به تکثرگرایی احترام گذاشته می‌شود.

یکی از اهداف کلیدی چین حفظ امنیت زنجیره تامین جهانی است و هوش مصنوعی، انرژی و توسعه زیرساخت‌های اساسی را از جمله زمینه‌هایی راهبردی برای حفظ امنیت زنجیره تامین می‌داند. چین با توانمندسازی صنایع داخلی در مقیاس‌های مختلف، نه تنها به تقویت اقتصاد داخلی خود بلکه به تثبیت زنجیره تامین جهانی نیز کمک می‌کند.

در عین حال، “قطعنامه کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در مورد تعمیق اصلاحات جامع به منظور پیشبرد مدرنیزاسیون به سبک چینی” با تأکید بر ضرورت ایجاد اقتصادهای باز با استانداردهای بالاتر، در دسترس بودن، منصفانه بودن و همراه بودن با سود متقابل برای همه را در بازارهای خارجی و داخلی تضمین می‌کند. تلاش‌های چین برای کمک به اصلاح نظام حکمرانی جهانی در ابتکارات این کشور برای ایجاد نهادهایی مانند مرکز بین‌المللی علوم توسعه که در آن کشورها می‌توانند تجارب توسعه خود را به اشتراک بگذارند نیز نمایان شده است.

به عنوان تحلیل نهایی باید گفت که راهبرد چین در دیدگاه ایجاد یک جامعه جهانی با سرنوشت مشترک گنجانده شده است. در حال حاضر، چین خود را متعهد به کمک به بهبود نظم جهانی موجود در جهت عادلانه‌تر شدن، در بر گرفتن نمایندگی وسیع‌تر و ترویج توسعه جمعی می‌داند. چین از یک روند جهانی شدن حمایت می کند که تحت سلطه هیچ کشوری نیست و در عوض، مبتنی بر مشارکت عادلانه است. چین با تقویت یک جامعه جهانی مبتنی بر ارزش‌های مشترک دارد، بر آن تاکید می‌کند که توسعه متقابل نه تنها ممکن خواهد بود بلکه برای ساختن یک جهان صلح‌آمیز و مترقی ضروری است.

جهانی شدن نباید منجر به قوی‌تر شدن قدرتمندان و ضعیف‌تر شدن ضعیفان شود و در عین حال نباید به محیط زیست آسیب برساند یا فرهنگ های سنتی را از بین ببرد. نباید حول یک نظام ارزشی جهانی منحصر به فرد شکل بگیرد که توسط یک قدرت مسلط دیکته می شود و کشورهای دیگر تنها حول آن عمل کنند. برعکس، جهانی شدن باید با اتخاذ یک رویکرد چندقطبی، ارزش‌های متنوع و فراگیر را در بر بگیرد که در آن به همه فرهنگ‌ها احترام گذاشته می‌شود. هدف این رویکرد ایجاد مجموعه‌ای از ارزش های جهانی است که به نفع همه باشند.