نگاهی به تلاش‌های چین برای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی
میراث تاریخی و فرهنگی چین تحت مجموعه‌ای جدید از دستورالعمل‌ها مورد حفاظت بیشتری قرار خواهد گرفت؛ دستورالعمل‌هایی که هدفش حفظ این میراث در چارچوب توسعه جاریِ شهری و روستایی است.
این دستورالعمل که شورای دولتی چین سپتامبر ۲۰۲۱ منتشر ساخت خواستار تلاش‌ها برای راه‌اندازی سیستم‌های حفظ میراث فرهنگی دارای طراحی علمی و موثر در نواحی شهری و روستایی به منظور ارائه پشتیبانی قدرتمند از توسعه یک فرهنگ سوسیالیستی بزرگ در چین است.
این سیستم بخش‌هایی را مثل عمارت‌ها، خیابان‌ها، محله‌ها و شهرک‌های باستانی و همچنین نقاط تاریخی، چشم‌اندازهای طبیعی، مجموعه‌های فرهنگی و میراث فرهنگی ناملموس را تحت پوشش قرار خواهد داد.
یک ضرب‌المثل قدیمی چینی می‌گوید «تمام چیزها در جهان قوانین خود را برای بقا و توسعه دارند، اما آنها چگونگی حفظ ریشه‌هایشان را می‌دانند».
«شی جین‌پینگ» رئیس جمهوری خلق چین بر این باور، ایمان داشته و اغلب بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی تاکید کرده است. او معتقد است که دیرپاییِ تمدن چینی به دلیل این درک اساسی از ریشه‌هاست.
چین طی ۱۰ سال گذشته پیشرفت قابل توجهی در حفاظت از آثار فرهنگی داشته است.
طبق گفته «رائو چوان» معاون وزیر فرهنگ و گردشگری، تا پایان ۲۰۲۱، ۱۰۸ میلیون مجموعه آثار باستانی دولتی قابل‌جابجایی و حدود ۷۶۷ هزار مورد آثار باستانی غیرقابل‌انتقال در چین وجود داشته و شمار کلی سایت‌های باستانی جهانی در چین به ۵۶ عدد رسیده به گونه‌ای که در جایگاه دوم دنیا قرار گرفته است.
همچنین پیشرفت پیوسته‌ای در حفظ میراث فرهنگی ناملموس صورت گرفته است. بر اساس اعلام کنفرانس ملی آثار باستانی که جولای سال گذشته برگزار شد، تا به امروز چین ۴۲ مورد در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسانده که بیشترین تعداد در جهان به حساب می‌آید.
طبق اعلام کنفرانس مذکور، پروژه‌های عظیم حفاظت آثار باستانی مرتبط با «دیوار بزرگ چین»، «کانال بزرگ چین» و دیگر سایت‌های باستانی به پایان رسیده و ده‌ها هزار اثر باستانی با ارزش یا کشف‌شده، تحت روند احیاء قرار گرفته‌اند.
آقای «شی» در بیستمین کنگره ملی حزب کمونیست با اشاره به اینکه فرهنگ سنتی ظریف چین تبلور خرد تمدن چینی است، تاکید کرد چین اقدامات بیشتری برای حفظ آثار و میراث فرهنگی انجام خواهد داد و از میراث تاریخی و فرهنگی در روند توسعه شهری و روستایی بهتر حفاظت خواهد کرد.
دستورالعمل‌های شورای دولتی چین تلاش‌ها برای حفظ میراث فرهنگی را در اولویت قرار داده و در عین حال هماهنگیِ حفظ، به کارگیری و تداوم میراث تاریخی و فرهنگی را مورد تشویق قرار داده است.
تا سال ۲۰۳۵، سازوکارهای نظام‌مند و کاملا کارآمد حفظ و توسعه میراث تاریخی و فرهنگی در نواحی شهری و روستایی راه‌اندازی خواهد شد و به شکل مناسبی با توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ادغام می‌گردد.
طبق دستورالعمل فوق الذکر، تلاش‌های بیشتری برای پرداختن به مشکلات باید صورت بگیرد؛ مشکلاتی مثل آسیب و تخریب سایت‌های میراث تاریخی و فرهنگی طی روند ساخت و ساز شهری و روستایی.
بر اساس این دستورالعمل‌ها، نهادهای دولتی در تمام سطوح به بهبود مقررات مانند «مقررات حفظ شهرها، شهرک‌ها و روستاهای مشهور تاریخی و فرهنگی» ادامه خواهند داد.
علاوه بر این، بودجه و سرمایه‌گذاری بیشتری برای حفظ میراث تاریخی و فرهنگی اختصاص خواهد یافت و فعالیت‌های آموزشی و تربیتی بیشتری برگزار خواهد شد.
طبق دستورالعمل مذکور، اقداماتی مثل تغییر نام مکان‌های تاریخی و قطع درختانی که از اهمیت تاریخی برخوردارند، ممنوع خواهد شد.
چین همچنین بر این باور است که حفظ میراث فرهنگی ناملموس وظیفه کل بشریت است و بر همین اساس در سال ۲۰۰۴ به «کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس» ملحق شد.
دولت‌های محلی چین طی دهه گذشته حفظ میراث فرهنگی را به عنوان یک عنصر مهم در سیستم‌های ارزیابی عملکردشان لحاظ کرده‌اند.
تعداد واحدهای استانی حفظ میراث فرهنگی به ۵۸ درصد افزایش یافته و تعداد این واحدها در سطح شهری و روستایی ۸۸ درصد رشد داشته است. در عین حال ده‌ها هزار قلم آثار باستانی منتخب یا کشف‌شده ارزشمند در وضعیت بهتری قرار گرفته‌اند.
شمار موزه‌ها در کل کشور چین تا ۶۰ درصد افزایش یافته و پیشرفت‌های فناورانه بزرگ در حفظ میراث فرهنگی صورت گرفته و در همین زمینه باستان‌شناسان چینی اخیرا پیشرفت‌هایی را در ماموریت‌های باستان‌شناسی عمق دریا به دست آورده‌اند.
چین طی سال‌های اخیر پیشرفت فراوانی در حفظ میراث فرهنگی ملموس و ناملموس خود داشته است. این کشور توانایی خود برای تبدیل میراث فرهنگی به یک ابزار کارآمد برای توسعه اجتماعی-اقتصادی به اثبات رسانده است. این باور وجود دارد که چین طی سال‌های آتی فناوری‌های مدرن را برای احیاء و حفظ آثار باستانی بیشتری به خدمت خواهد گرفت.
علاوه بر این، در عین حال که بحث میراث فرهنگی بر آثار فیزیکی تمرکز دارد اما انواع دیگری از دارایی‌های فرهنگی وجود دارند که آنها هم با اهمیت هستند. میراث فرهنگی می‌تواند ناملموس هم باشد به این معنا که دربردارنده داستان‌ها، آهنگ‌ها، سنت‌ها و دیگر اشکال دارایی فرهنگی است. این دسته‌بندی سوالات زیادی را در خصوص مفهوم دارایی فرهنگی به وجود آورده است. اگر بتوان دارایی فرهنگی را یک دارایی جمعی در نظر گرفت در این صورت بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت مردم به حساب می‌آید.