عربستان سعودی بی توجه به آمریکا به روند خودمختاری راهبردی خود سرعت می‌بخشد
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا هشتم ژوئن (۱۸ خرداد) سفر خود به عربستان سعودی را پایان داد. طی ماه گذشته مقامات ارشد ایالات متحده بسیار مشتاق به سفر به عربستان بوده‌اند. اول «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا در اوایل ماه مه به عربستان سفر کرد و بعد از آن هم بلینکن.
ایالات متحده سعی دارد روابط خود با عربستان سعودی را از طریق سفر مقامات ارشد دوباره گرم کند اما سفر این دو مقام دولت بایدن نتایج اندکی داشته و طرح واشنگتن برای ترمیم روابط آمریکا-سعودی با ناکامی شروع شد.
به عقیده تحلیلگران چه رفتار سرد در قبال ایالات متحده باشد چه روند آشتی و تقویت اتحاد با دیگر کشورهای منطقه، اقدامات دیپلماتیک اخیر عربستان سعودی نشان دهنده عزم و اعتماد به نفس آن برای تسریع روند خودمختاری راهبردی است.
قبل و بعد از سفر بلیکن، عربستان سعودی یک سری اقدامات را در حوزه‌های انرژی و دیپلماسی انجام داد که خوشایند ایالات متحده نبود. چهارم ژوئن (۱۴ خرداد) اوپک پلاس تصمیم به کاهش تولید نفت را اعلام کرد. در همان روز وزارت انرژی عربستان اعلام کرد که تولید روزانه نفت خام این کشور در جولای یک میلیون بشکه دیگر کاهش خواهد یافت.
در ششم ژوئن (۱۶ خرداد) طی رویدادی دیگر هم سفارت ایران در ریاض رسما بازگشایی شد.
در هفتم ژوئن (۱۷ خرداد) نیز «محمد بن سلمان» ولیعهد و نخست وزیر سعودی با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه گفتگوی تلفنی داشت و درباره موضوعاتی مثل عرضه نفت خام و همکاری اقتصادی و تجاری رایزنی صورت گرفت.
به باور تحلیلگران موضوعاتی مانند تثبیت قیمت نفت که مورد نگرانی ایالات متحده است دیگر جزو منافع ملی عربستان نیست یا دیگر جزو اولویت‌های این کشور قرار ندارد.
«جورج گاس» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه «تگزاس ای اند ام» گفت طی جنگ سرد ابتکارات راهبردی بزرگ آمریکا می‌تواند حمایت سعودی را تا حد قابل توجهی به دست آورد. پس از پایان جنگ سرد، عربستان گزینه محدودی داشت اما حالا دوران تسلط ایالات متحده اساسا به پایان رسیده و سعودی‌ها فهمیده‌اند که گزینه‌های دیگری هم دارند.
«لیائو جینگ» کارشناس مسائل خاورمیانه در «مرکز تحقیقات خاورمیانه دانشگاه فودان» گفت عربستان سعودی در تلاش برای ترسیم چهره یک کشور عربی با تاثیر گذاری سیاسی و اقتصادی است و دیگر به شکل زیادی بر حمایت ایالات متحده یا دیگر کشورهای غربی تکیه نخواهد کرد.
عربستان سعودی به عنوان یک کشور مهم در منطقه و «رهبر» شورای همکاری خلیج فارس و اوپک نقش فعالی در روند خودمختاری دیپلماتیک منطقه و وزیدن بادهای صلح ایفاء کرده و حس روز افزون خودمختاری دیپلماتیک را به نمایش گذاشته است.
نمایندگان عربستان و ایران در ماه مارس در پکن گفتگو کرده و بیانیه سه جانبه‌ای را با چین امضا و منتشر نمودند. طی این بیانیه ایران و عربستان بر از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه‌ها توافق کردند.
«بشار الاسد» رئیس جمهور سوریه ماه گذشته میلادی در سی و دومین نشست اتحادیه عرب که در جده عربستان برگزار شد شرکت کرد و پس از ۱۲ سال از شروع بحران در سوریه، به سخنرانی پرداخت.
تصویر بن سلمان و اسد هنگام دست دادن به عکس کلاسیک بازگشت اتحاد به جهان عرب تبدیل شده و علاوه بر آن نشان دهنده تصویر عربستان سعودی به عنوان نیروی اصلی «موج آشتی» در خاورمیانه به حساب می‌آید.
به باور «احمد ابراهیم» تحلیلگر سعودی، اقدامات عربستان برای تقویت خودمختاری راهبردی خود یک محیط خارجی مطلوب برای «چشم انداز ۲۰۲۳» این کشور در حوزه تحول و توسعه اقتصادی فراهم کرده است.
تحلیلگران می‌گویند مدت‌های طولانی خاورمیانه یکی از مناطقی بود که بیشتر مداخلات توسط نیروهای خارجی در آن صورت می‌گرفت و بسیاری از کشورهای این منطقه درگیر جنگ و ناآرامی بودند. حالا با تلاش‌های مشترک عربستان و دیگر کشورهای منطقه‌ای، خاورمیانه در حال سیر در یک مسیر آشتی است. بسیاری از کشورها فعالانه به دنبال جایگاه و اهداف جدید با اولویت دادن به اقتصاد و معیشت مردم هستند.
همانطور که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران گفت تحولات سیاسی اخیر نشان می‌دهد که منطقه وارد دوره‌ای جدید از همکاری شده است. ما معتقدیم کشورها و مردم منطقه می‌توانند به توسعه، ثبات و امنیت از طریق همکاری دست یابند.
