پزشکیان: چین کشوری متحد و هدفمند است / ایران به دنبال جنگ نیست

خبرنگار: آقای رئیس جمهور، از شما بابت پذیرش این مصاحبه اختصاصی با رادیو و تلویزیون مرکزی چین متشکریم.

پزشکیان: بسم الله الرحمن الرحیم. عرض سلام خدمت شما و مردم عزیر چین.

خبرنگار: این اولین سفر شما به چین از زمان تصدی ریاست جمهوری ایران در ژوئیه سال گذشته است. امیدوارید از این سفر چه نتایجی حاصل شود؟

پزشکیان: تصوری که در رابطه با چین داریم، کشوری است که به سرعت در حال پیشرفت با وحدت و انسجام و رهبریتی قاطع هماهنگ و برنامه‌هایی در رابطه با توسعه که کاملا علمی، کارشناسانه و هدفمند است. روندی را که از نظر سیاسی در پیش گرفتند برای فرار از یکجانبه گرایی و تلاش برای چندجانبه گرایی روند بسیار خوب و مقدسی است که شروع کردند و قابل تمجید است.

خبرنگار: حدود ۱۰ سال پیش به چین سفر کردید؛ چه تغییراتی که در این سفر اخیر مشاهده می‌کنید، خاطرات عمیقی برای شما به‌جا گذاشته است؟

پزشکیان: در آن زمان ما یک سفر علمی انجام دادیم به پکن و در یک کنفرانس علمی قلب شرکت کردیم. در آن موقع آزادانه گشت و گذار کردیم و همه چیز را دیدیم. الان به صورت دیپلماتیک سفر کرده‌ایم. توسعه در گوشه گوشه این شهر و مسیری که طی کردیم به خوبی قابل مشاهده بود.

خبرنگار: در سال ۲۰۱۶، رئیس جمهور شی جین‌پینگ دیدار رسمی از ایران به عمل آورد و دو کشور روابط مشارکتی استراتژیک جامع برقرار کردند. ایشان  اشاره کردند که با توجه تحولات جهانی بی‌سابقه در طول یک قرن گذشته، اهمیت استراتژیک روابط چین و ایران بیش از پیش برجسته‌تر شده است. در وضعیت بین‌المللی به سرعت در حال تغییر کنونی، وضعیت روابط چین و ایران و اهمیت آن برای جهان را چگونه می‌بینید؟

پزشکیان: روابط ما در منطقه به چندین هزار سال قبل بر می‌گردد و تمدن چین و تمدن ایرانی تمدنی است قدیمی و بسیار کهن؛ ارتباطات با قدمت چندین هزار ساله داشته است. الان به صورت یک برنامه راهبردی و طولانی مدت نوشته شده است. الان هم فرصتی که به اینجا آمدیم به خصوص گزارشی که رئیس جمهور محترم و رهبر عزیز چین داشتند درباره حکمرانی جهانی، برای این حکمرانی جهانی نیاز به تعامل حکومت‌ها، احترام به تمامیت [ارضی] کشورها، و عدم تفاوت‌گذاری میان کشورهای ثروتمند و فقیر و بزرگ و کوچک است. اینها نگاه‌های بسیار زیبایی است که از زبان رهبر چین در سمیناری که داشتیم بیان شد. انتظار ما این است که مواردی که گفته شد را بتوانیم در عمل پیاده کنیم، با هم رابطه داشته باشیم، با همدیگر تجربه‌های خود را منتقل کنیم، بتوانیم به همدیگر کمک کنیم و دنیایی بسازیم که صلح و امنیت و عدالت و آرامش و انصاف در آن حکمرانی کند.

خبرنگار: شما به ابتکار حکمرانی جهانی که رئیس جمهور شی در نشست سران سازمان همکاری شانگهای برای اولین بار مطرح کرد، اشاره کردید، شما در محل نشست از نزدیک توضیح رئیس جمهور شی در خصوص این ابتکار جدید را شنیدید، نظر شما درباره این ابتکار جدید چیست؟

پزشکیان: آنچه دراین طرح آمده یک بسته است، یک موضوع نیست. احترام به قانون، احترام به ضوابط بین‌المللی [مهم ا ست]، الان برخورد سلیقه‌ای با کشورها در جامعه وجود دارد و باعث شده یک استاندارد دوگانه پدید آید. در نتیجه در ابتکار حکمرانی جهانی که رئیس جمهور محترم چین اشاره فرمودند یکی از مباحث قانون‌گرایی و پایبندی به قوانین است. این قانون نباید استاندارد دوگانه داشته باشد برای همه، فقیر و غنی و کشورهای شمالی و جنوبی، برای کشورهای کوچک و بزرگ، دارا و ندار باید برخوردی یکسان صورت گیرد ولی متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد. پس به نظرم برای اینکه آن حکمرانی شکل بگیرد همه آن چارچوبی که پیشنهاد شده باید به درستی عمل کرد. اگر قرار است ما از یکجانبه گرایی فاصله بگیریم باید چارچوب‌هایی که در این اجلاس همکاری شانگهای نوشته شد و امضا گردید، اجرا کنیم.

خبرنگار: در حقیقت چین همواره در مساعدت به صلح ، ثبات و شکوفایی منطقه خاور میانه نقش فعال و مهمی ایفا کرده است، برای نمونه،در مارس ۲۰۲۳، ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین توافق کردند که روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند. حالا که بیش از دو سال گذشته، آشتی با عربستان سعودی چه پیامدهای مثبت بلندمدتی برای مردم ایران و صلح منطقه‌ای دارد؟

پزشکیان: آنچه اتفاق افتاد قدمی است در رابطه با اهدافی که رهبری مطرح کردند و این روند نه تنها بین ما و عربستان بین همه کشورهایی که در منطقه در کنار هم زندگی می‌کنیم و با یک سابقه طولانی از تمدن و فرهنگ با هم بوده‌ایم با روندی که الان در خود رهبریت چین وجود دارد و موقعیتی که هست می‌تواند نقش خود را در منطقه اعمال کند این نقش می‌تواند پررنگ‌تر قوی‌تر شود و برای رسیدن به اهدافی که در این سازمان‌های تصویب می‌شود و می‌خواهد اجرا شود خودش را در عمل هم نشان بده و برای اینکه در عمل بتواند نشان دهد لازمه اش این است که ارتباطات ما آن کمربند را در مجموعه این منطقه‌ای که ما داریم زندگی می‌کنیم خارج از چه کشوری با چه وضعیتی و با چه قدرتی است، بتوانیم اعمال کنیم.

خبرنگار: آقای رئیس جمهور، می‌خواهم با شما در مورد موضوع هسته‌ای ایران صحبت کنم. در روزهای اخیر بریتانیا، فرانسه و آلمان نامه‌ای به سازمان ملل متحد ارسال کردند و اظهار داشتند که سه کشور تحریم‌ها را علیه ایران باز خواهند گرداند، نظر شما در این خصوص چیست، ایران چگونه با آن مقابله می‌کند؟

پزشکیان: این همان رفتار دوگانه است. ما چارچوب را با هم پذیرفتیم و برجام که ۱+۵ طرف مقابل آن بود پذیرفت و پایبند همه این قوانین بود اما رئیس جمهور آمریکا آن را پاره کرد، تعهدی را که بسته شده بود و یک سال شاید بیشتر طول کشید تا این توافقات شکل بگیرد؛ ما پایبند به توافقات بودیم و در حال عمل به آنها بودیم. بعد از اینکه آمریکا برجام را پاره کرد اروپایی‌ها هم به تعهداتشان عمل نکردند و الان آنهایی که به تعهدات خود عمل نکردند با هم نشسته‌اند و شکایت کرده‌اند که ایران عمل نکرده است. کسی که خودش پایبند به تعهدات نبوده می‌خواهد ایران را متهم کند که ایران پایبند به تعهداتش نبوده. ما تا آخر هم تلاش کردیم که پایبند به این روند باقی بمانیم علی‌رغم فشارهایی که در داخل بود

خبرنگار: می‌دانیم که پس از آوریل سال جاری، ایران و آمریکا پنج دور مذاکرات با آمریکا انجام داد، قرار بود که نیمه ژوئن ششمین مذاکرات انجام شود اما به علت حملات اسرائیل لغو شد. در پایان ماه ژوئیه، ایالات متحده بزرگترین تحریم‌های خود علیه ایران از سال ۲۰۱۸ را اعلام کرد. پس از این تحولات و رویدادهای جدید، شما چشمانداز مذاکرات بین ایران و آمریکا را چگونه ارزیابی می‌کنید، در عین حال آمریکا سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران اجرا می‌کند، این اقدام بر فقدان اعتماد دو طرف چه تاثیری خواهد گذاشت؟

پزشکیان: سال گذشته سازمان ملل اعلام کرد که سال صلح جهانی است. در زمانی که اعلام شد سال صلح جهانی است و زمانی که پای میز مذاکرات نشستیم و در حال گفتگو بودیم و علی‌رغم اینکه اعلام کردیم به دنبال جنگ و ناآرامی نیستیم، به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. رهبر عزیز انقلاب اعلام کرده نظام جمهوری اسلامی به طرف سلاح هسته‌ای نخواهد رفت و این سیاست را سیاستمداران دیگر نمی‌توانند تغییر دهند زیرا نگاه رهبر معظم انقلاب است. علی‌رغم همه اینها، طرف مقابل هر روز بهانه می‌آورد که ایران قصد دارد به سمت سلاح هسته‌ای برود و این روند را با تبلیغات و قدرت‌هایی که دارند همچنان اشاعه می‌دهند. آمده‌ایم گفتگو کنیم در همان چارچوب‌های قوانین بین‌المللی و حق و حقوقی که هر کشور در همان چارچوب‌ قوانین می‌توانند داشته باشند اما متاسفانه در میز مذاکره‌ای که حضور داشتیم اسرائیلی که ادعا می‌کند در حال تهدید است یعنی کشوری که ترور می‌کند، هر جا را که بخواهد بمباران می‌کند، کشوری که انسان‌ها را بدون توجه به قوانین بین‌المللی در هر نقطه‌ای از دنیا بمباران می‌کند و می‌کشد، ادعا می‌کند من در حال تهدید شدن هستم. کشور ما قربانی ترور است اما اینها در دنیا اعلام می‌کنند که ایران به دنبال ایجاد ناآرامی است. ما به دنبال ناآرامی هستیم یا ما که قربانی ترور و کشتارهای غیرانسانی و غیرحقوقی هستیم؟ متاسفانه دنیای عجیبی است. اینها قصد دارند با منطق زور نگاه خود را حاکم بر کسانی که نمی‌خواهند زیر بار این زور بروند بکنند و ایران هم به هیچ وجه زیر باز زور نخواهد رفت. در نتیجه کاری که اسرائیل کرد این بود که به ایران حمله می‌کند؛ البته اسرائیل تنها نبود تمام قدرت آمریکا پشت سرش بود، تمام کشورهایی که آنجا بودند در حال پشتیبانی از آن بودند و همراهی می‌کردند. تصور نمی‌کردند ایران بتواند حتی یک موشک به خاک اسرائیل شلیک کند اما ایران جواب داد و ما زیر بار زور نخواهیم رفت. ایران و کسانی که دنبال حق و عدالتند امکان ندارد زیر بار زور بروند.

خبرنگار: هنگام اشاره به درگیری ایران و اسرائیل، شما هم اظهار داشتید که ایران خواستار جنگ نیست اما از هنگ هم هراس ندارد. آیا به این معناست که آتش بس کنونی هنوز ضعیف است؛ شما خطرات وقوع مجدد جنگ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پزشکیان: ما آغازگر جنگ نبوده و نیستیم اما اگر بخواهند حمله کنند با قدرت در مقابلشان خواهیم ایستاد و این باور و اعتقاد ماست؛ قرار نیست در مقابل زور تسلیم بشویم. ما در برابر حق و عدالت تسلیم هستیم و در برابر زور به هیچ وجه تسلیم نخواهیم شد و این آن چیزی است که با آن زندگی می‌کنیم. ما به دنبال آرامش صلح و امنیت منطقه و جهان هستیم. کشورهایی که ادعای حقوق بشری و انسانی و پایبندی به قوانین را مطرح می‌کنند ما پایبندیم، می‌خواهیم طبق همان قوانین در این دنیا زندگی کنیم و حق برابر داشته باشیم. انسان‌ها با هم برابرند و هیچ انسانی نمی‌تواند بگوید من برترم. علت اینکه بارها گفته‌ام که نظر رهبر درباره حکمرانی جهانی را قابل قبول می‌دانم و همه کسانی که در اجلاس شرکت کردند قبول کردند زیرا این یک باور اعتقادی است و مسیری است که باید بپذیریم جوامع هر کدام جدا جدا حق و حقوق برابری دارند.

خبرنگار: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چندی پیش اعلام کرد که اولین گروه بازرسان به ایران بازگشتند.

پزشکیان: آمدند و خودشان وقتی می‌گویند آمده‌اند نمی‌توانند دروغ بگویند. خیلی وقت‌ها اینها وقتی می‌آیند و می‌روند هم حرف‌هایی می‌گویند که واقعی نیست. ما در رابطه با ان پی تی و بازرسی‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشکلی نداشتیم. مشکل زمانی شکل می‌گیرد که می‌آیند و اطلاعات غلط و نگاه غلط را از ایران بر اساس فشارها و لابی‌هایی که دارند ارائه می‌دهند و در نتیجه گزارشی که می‌دهند گزارش واقعی نیست و در نتیجه در روند بین‌المللی نگاه را طوری جلوه می‌دهند که ایران در فلان قسمت هنوز مشخص نیست. بیشترین نظارت اینها از ایران و مراکز هسته‌ای ایران داشته‌اند. اصلا بی سابقه است. همه مکان‌هایی که لازم بوده ببینند در اختیارشان قرار داده‌ایم و آمده‌اند و بازرسی کرده‌اند. چرا باید بیایند و مراکزی را که طبق نظر آژانس انرژی اتمی در حال نظارت است، بمباران کنند. این از نظر قوانین بین‌المللی کاملا خلاف قانون است. حتی این سازمانی که ما در آن عضویم تجاوز آنها را به مراکز هسته‌ای ما محکوم نکرد. اصلا اماکنی که مراکز هسته‌ای است و زیر نظر آژانس قرار دارد، تهاجم کرد. اگر آنجا تشعشات هسته‌ای شکل بگیرد چگونه عمل خواهند کرد؟ این قابل قبول نیست. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بی تفاوت بود. علت اینکه مجلس شورای اسلامی آژانس اتمی را تحریم کرد این بود که نوع رفتارشان و استانداردشان با ما دوگانه بود. اما مجلس اجازه داد که ادامه روابط توسط شورای عالی امنیت ملی کشور شکل بگیرد و آمدن بازرسان با اجازه شورای عالی امنیت ملی بوده و در چارچوب جدیدی که با اینها خواهیم داشت و الان در حال گفتگو هستیم روابطمان را حفظ خواهیم کرد.

خبرنگار: در پس زمینه درگیری ایران و اسرائیل و درگیری فلسطین و اسرائیل، آیا توسعه فناوری هسته‌ای ایران، به عنوان نمونه غنی‌سازی اورانیوم ادامه خواهد یافت؟ نظر شما درباره آینده توسعه صلح آمیز فناوری هسته‌ای چیست؟

پزشکیان: ما قرار نداریم خارج از چارچوب‌های آژانس انرژی اتمی فعالیتی داشته باشیم. فعالیت صلح آمیز انرژی هسته‌ای را ادامه خواهیم داد و خارج از آن فعالیت قصدی برای ادامه آن کار نداریم. این را در گفتگوها می‌توان کاملا بر آن تفاهم کرد چنانچه قبلا هم تفاهم کرده بودیم. پایبند آن تفاهمات و گفتگوهایی هستیم که با هم داشتیم. الان هم آماده‌ایم در همان چارچوب‌های بین‌المللی گفتگو کنیم و اگر اشکالاتی هم داشته باشد قابل حل است.

خبرنگار: آمریکا عنوان کرده که ایران باید کاملا از فعالیت‌های غنی سازی اورانیوم صرف‌نظر کند. وقعی این خواست آمریکا به گوش‌تان رسید، چه واکنشی داشتید؟

پزشکیان: خدمت شما گفتم که این همان منطق زور است. با زور می‌خواهد این کار را انجام دهد. اینها به مراکز ما حمله کردند چون زور داشتند. اما آن اندیشه، توان و مهارت در ذهن ما ایرانیان است؛ می‌سازیم و با قدرت می‌سازیم. اینها نمی‌توانند طبق حق و حقوق بین‌المللی که کشورها می‌توانند داشته باشند، با زور نگذارند کشورها از علمی که برای فعالیت‌های صلح‌آمیز لازم است، استفاده کنند. اینها شماری از کشورها را جیره‌خوار خود می‌خواهند، عده‌ای از کشورها را می‌خواهند که تحت تسلط خودشان باشند؛ منابعشان را ببرند، نفت و گاز و معادنشان را ببرند و وقتی تمام شد هر چقدر دلشان خواست بکشند و بمباران کنند. گرسنه نگه دارند و اجازه ورود دارو و غذا به آنها ندهند و سپس پشت تریبون‌های تبلیغاتی دم از انسانیت بزنند. دروغ می‌گویند زور می‌گویند. آن چیزی که کشورهای منطقه به دنبال آن هستند و کشورهایی که به دنبال عدالت و انصافند این است که نباید در مقابل زور سر خم کرد. هیچ انسان آزاده‌ای مقابل زور سر خم نمی‌کند. ما در چارچوب قوانین بین‌المللی حق داریم فعالیت‌های علمی داشته باشیم. برای درمان بیماران نیاز به ایزوتوپ‌هایی داریم که هم برای شناسایی بیماری لازم است و هم برای درمان بسیاری از بیماری‌ها لازم است. آنها حق ندارند به ما بگویند ما نمی‌توانیم از این علم استفاده کنید. به جوامعی که می‌توانند این کار را بکنند اجازه نمی‌دهند و این ظلم است و انصاف نیست. این بی عدالتی و قلدری است.

در سال‌های اخیر، وضعیت در خاورمیانه بی‌ثبات و رو به وخامت بوده است. در ۹ سپتامبر، اسرائیل با حمله هوایی یک منطقه مسکونی در دوحه، قطر، را هدف قرار داد و هیئت مذاکره‌کننده حماس در این شهر را مورد حمله قرار داد، در حالی که ایالات متحده دربارهٔ پیشنهاد اخیر آتش‌بس در حال بحث بود. این حمله اسرائیل منجر به کشته شدن شش نفر شد. توافق آتش‌بس در ۷ سپتامبر توسط ایالات متحده پیشنهاد شد و واشینگتن مدعی بود که اسرائیل پیش از این با آن موافقت کرده است. این دومین حمله اسرائیل به یکی از طرف‌های مذاکره‌کننده بود؛ پیش از آن، در ژوئن، اسرائیل به هیئت ایرانی که درگیر چندین دور مذاکره با ایالات متحده بود، حمله کرده بود. اقدامات اسرائیل به شدت از سوی جامعه بین‌المللی محکوم شد و حتی رضایت یا چشم‌پوشی ایالات متحده نیز با انتقادات گسترده‌ای مواجه گردید.

خبرنگار: اوضاع خاورمیانه در ادامه به چه سویی خواهد رفت؟

پزشکیان: فکر می‌کنم باید شنیده باشید که نتانیاهو می‌گفت ما در حال ترغیب یک اسرائیل بزرگ هستیم و نقشه‌ای که اینها برای اسرائیل کشیدند خیلی از کشورهای منطقه را در بر می‌گیرد. اسرائیل حق ندارد از حدود مرز خودش تجاوز کند اما الان در سوریه در حال تجاوز است. در غزه با فشاری که وارد می‌کند و با کشتار و گرسنه نگه داشتن انسان‌ها را به سمت مرگ سوق می‌دهد و الان هم در حال اعمال فشار برای بیرون راندن آنهاست. اینها سیاست‌هایی است که اسرائیل با پشتیبانی و اجازه آمریکا در حال انجام آنهاست و این چیزی نیست که دنیا ببینید و بپذیرد. کشورهایی که امروز ایستاده‌اند و نسبت به یکجانبه گرایی موضع دارند در قبال این بی عدالتی‌ها، بی‌قانونی‌ها و بی‌انصافی‌هایی که آنها در حال انجام آن هستند می‌خواهند بایستند.

خبرنگار: به نظر شما برای رسیدن با صلح و ثبات خاورمیانه مهم‌ترین عامل کلیدی چیست؟

پزشکیان: مهم‌ترین عامل همان وحدت و انسجام کشورها و احترام به تمامیت ارضی همدیگر و کمک و تبادل تجربیات با همدیگر است؛ همان چیزی که در این اجلاس‌ها درباره آنها گفتگو می‌کنیم. بپذیریم هر کشوری در هر جایگاهی با هر قدرتی و هر ثروتی می‌تواند از فرهنگ و سلیقه و آداب خودش استفاده کند و داشته باشد و با

کشورهای دیگر هم ارتباط سالم در ارتباط با صنعت، تجارت، هوش مصنوعی و فعالیت‌های دیجیتالی داشته باشد. باید به هم کمک کنیم. وحدت و انسجام این مشکل را می‌تواند حل کند. حکمرانی جهانی می‌تواند این مسئله را حل کند. پایبندی به قوانین می‌تواند این مسئله را حل کند. باید آنقدر رشد کرده باشیم که بتوانیم با هم یک چارچوب را تعریف کنیم که به حق و حقوق همدیگر تجاوز نکنیم. می‌توانیم با همدیگر چارچوبی را تعریف کنیم که به هم کمک کنیم و مشکلات هم را حل کنیم. می‌توانیم برای همدیگر راه‌هایی را درست کنیم که تبادلات و تعاملاتمان با هم افزایش پیدا کند. اینها در منطق توسعه جهانی خیلی روشن است. به جای اینکه زور بگوییم و قلدری کنیم و تمامیت خواهی کنیم و به جای اینکه منطق زور را حاکم کنیم، زور منطق را حاکم کنیم.

خبرنگار: شما گفته بودید که یکی از علل مهم شرکت شما در انتخابات ریاست جمهوری این است که مشکلات ایران و کشورهای اطراف را دیدید و می‌خواهید این اشکلات را حل کنید. شما به عنوان یک جراح قلب، بزرگترین گره کنونی ایران را چه می‌دانید؟ چه نسخه‌ای می‌نویسید؟

پزشکیان: وقتی مدرک گرفتیم سوگند خوردیم که درمان آلام بیمارانمان باشیم؛ دردشان را درمان کنیم. در نتیجه وقتی این قسم را خوردیم الان وقتی با این نگاه به جامعه نگاه می‌کنیم به دنبال این نیستیم که اینها چه کسانی هستند و چه فکری می‌کنند، چه جنسیت و قومیتی دارند و چه باوری دارند. نمی‌توانیم بگوییم برای مریض پولدار ۱۰ بخیه بزنیم و برای مریض فقیر ۲ بخیه بزنیم. همان کاری که برای یک فقیر انجام می‌دهیم را برای یک دارا و توانمند انجام می‌دهیم. در نتیجه در جامعه هم به همین صورت است؛ آنها انسان هستند. وظیفه حاکمیت این است که بر اساس عدالت و انصاف با آنها برخورد کند و بستری آماده کند که همه بتوانند  استعدادها و توانمندی‌های خود را بروز دهند. در نتیجه تلاش و نگاه ما و کوشش ما این است که تلاش کنیم هر کسی دردی دارد، درد نداشته باشد و رنجی دارد رنج نداشته باشد. اینها چیزهایی است که در پزشکی با اعتقاد به آن عادت کردیم و الان هم وظیفه ما هم این است که در خدمت مردم باشیم.

خبرنگار: جناب آقای رئیس جمهور، از حضور شما در مصاحبه با ما بسیار سپاسگزاریم؛ همچنین از اشتراک‌گذاری نظرات روشنگرانه شما متشکریم، خیلی ممنون!

پزشکیان: متشکرم و آرزوی موفقیت برای شما مردم عزیز چین و خانواده‌های شما دارم.