مقام سازمان ملل: مفهوم «مردم‌محور» شهرهای چین تنها راه توسعه همه شهرهاست
امروز، ما به دفتر مرکزی «برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد» (UN-HABITAT) در نایروبی، پایتخت کنیا، آمده‌ایم و با خانم آناکلائودیا مارینهایرو سنتنو روسباخ ، مدیر اجرایی برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد ، گفتگو کردیم.
خانم روسباخ در این مصاحبه توسعه شهری چین را الگویی موفق دانست که با نجات بیش از ۸۰۰ میلیون نفر از فقر، درس‌هایی ارزشمند برای کشورهای در حال توسعه دارد. وی تاکید کرد که شهری‌سازی باید مردم‌محور باشد؛ به نیازهای واقعی شهروندان پاسخ دهد و دسترسی به آموزش، اشتغال و خدمات پزشکی را تضمین کند. از نظر وی، شهرها باید محیطی هماهنگ میان انسان و طبیعت ایجاد کنند. همچنین، فلسفه «شهر برای مردم» در چین را هم‌راستا با دستور کار جدید شهری سازمان ملل خواند. به باور او، ابتکارات جهانی چین در حوزه توسعه پایدار، مسیری مهم برای تقویت همبستگی جهانی و پایداری شهری فراهم می‌کند.
بخشی از مصاحبه به شرح زیر است:
خبرنگار: به نظر شما، مهمترین و چشمگیرترین دستاورد در فرآیند شهری شدن در چین چیست؟
راسباخ: اولاً، چین با موفقیت ۸۰۰ میلیون نفر را از فقر نجات داده و در مسیر شهری شدن گام برداشته است. این تجربه به ویژه برای کشورهای آفریقایی که در حال گذار به شهری شدن هستند، ارزش یادگیری دارد. در ۲۵ سال آینده، حدود ۸۰۰ میلیون نفر در آفریقا و آمریکای لاتین به شهرها هجوم خواهند آورد و بسیاری از کشورهای آسیایی همچنان با فقر روبرو خواهند بود. اهمیت شهرها در کاهش فقر به طور فزاینده‌ای برجسته می‌شود. لازم است نه تنها اطمینان حاصل شود که مردم در شهر جایی برای زندگی دارند، بلکه به فرصت‌های مختلفی مانند آموزش و اشتغال دسترسی داشته باشند و بتوانند از خدمات پزشکی بهره‌مند شوند و سالم بمانند. این یک موضوع کلیدی است که باید روی آن تمرکز کنیم و موضوع مهمی برای بحث است. شهری شدن فقط به کاهش فقر محدود نمی‌شود، بلکه شامل ساخت فضاهای شهری‌ای است که مردم بتوانند در آن با هماهنگی زندگی کنند؛ فضاهایی با دسترسی آسان به خدمات، امکانات فرهنگی، تفریحی، ورزشی و دیگر نیازهای زندگی. در چنین محیطی، مردم نه‌تنها فرصت‌های رشد اقتصادی در اختیار دارند، بلکه می‌توانند از فضاهای عمومی و سبز نیز به‌طور کامل بهره‌مند شوند تا همزیستی هماهنگ میان انسان و طبیعت تحقق یابد.
خبرنگار: شما مدت‌هاست که از تدوین سیاست‌های مسکن و شهرسازی بر اساس «مردم‌محور» حمایت می‌کنید. چین نیز دائماً بر مفهوم «مردم شهر را می‌سازند و شهر برای مردم است» تأکید می‌کند. نطقه مشترک این دو فلسفه را چگونه می‌بینید؟
راسباخ: فکر می‌کنم این روند کلی است. این امر کاملاً با ماموریت برنامه اسکان بشر ملل متحد (UN-HABITAT) و دستور کار جدید شهری (New Urban Agenda) سازگار است. دستور کار جدید شهری یک تعهد جهانی است که از سیاست‌ها و برنامه‌ریزی شهری مردم‌محور حمایت می‌کند و امنیت مسکن را در قلب توسعه قرار می‌دهد. در گذشته، برنامه‌ریزی شهری بیش از حد پیچیده و تکنوکراتیک بود، و درک منطق پشت برنامه‌ریزی، روش‌های اجرا و طرف‌های مسئول را برای عموم دشوار می‌کرد. من معتقدم که در برنامه‌ریزی شهری امروز، چه طراحی و ساخت شهرهای جدید باشد و چه نوسازی شهرهای قدیمی، اولین نکته این است که عموم مردم باید بتوانند آن را درک کنند. برنامه‌ریزی باید به نیازهای مردم و جامعه پاسخ دهد، به محیط زیست احترام بگذارد و مفاهیم اصلی دستور کار جدید شهری، یعنی توجه کامل به کارکردهای اجتماعی و اکولوژیکی زمین، تمرکز بر استفاده هوشمندانه از زمین در آینده و تفکر آینده‌نگرانه در مورد چگونگی تأمین مسکن برای ساکنان آینده، از جمله جوانان، سالمندان و مهاجران، را در بر گیرد. برنامه‌ریزی شهر باید مبتنی بر اجماع اجتماعی باشد و ریشه در چشم‌انداز مشترک شهروندان از یک شهر ایده‌آل داشته باشد. از نظر من، مفهوم «مردم‌محور» که شما در مورد شهرهای چین به آن اشاره کردید، دقیقاً مسیری است که همه شهرها باید برای توسعه طی کنند.
خبرنگار: خانم راسباخ، شما زمانی از اینکه زندگی شهری با بحران‌های متعددی مانند تغییرات اقلیمی، درگیری و جنگ و آشفتگی ژئوپلیتیکی روبرو است، ابراز تاسف کردید. در این زمینه، شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، مجموعه‌ای از مفاهیم و ابتکارات جهانی را با هدف ترویج توسعه پایدارتر در جهان، از جمله مفهوم ایجاد جامعه‌ای با سرنوشت مشترک برای بشریت، ابتکار توسعه جهانی، ابتکار امنیت جهانی و ابتکار تمدن جهانی برای ترویج یادگیری متقابل بین تمدن‌ها، ارائه کرده است. به نظر شما ارزش این ابتکارات امروز چیست؟ آیا آنها مسیری مناسب برای زندگی شهری پایدارتر ارائه می‌دهند؟
راسباخ: من فکر می‌کنم این ایده‌ها و ابتکارات جهانی به ما کمک می‌کند تا جهان را بهتر درک کنیم و کانال‌هایی برای همکاری ایجاد کنیم. نیاز به همبستگی جهانی بدیهی است، من و شما این را می‌دانیم، راه دیگری وجود نخواهد داشت. من معتقدم که همکاری جهانی بین کشورهای عضو و دولت‌ها ضروری است. این اهمیت اصلی سازمان ملل متحد و دلیل من برای عهده گرفتن این ماموریت است.
