حکمت کنفوسیوسگرایی در جهانی آشفته ارزشمند است
در شرایطی که درگیریهای مکرر ژئوپلیتیکی و شکافهای اقتصادی فزاینده بر چشمانداز پیش روی جهان سایه افکنده، ضرورت کاوش عمیق در مکاتب فلسفی چین باستان نظیر اندیشههای کنفوسیوس و تفکرات حکمای سایر تمدنهای بشری برای دستیابی به بینشهای ارزشمند در جهت تأمل و رسیدگی به این مشکلات بیش از پیش ضرورت یافته است.
مجمع تمدنهای جهانی «نیشان» که با موضوع «زیبایی در تنوع و گسترش شناخت میان تمدنها برای نوسازی جهان» که در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در استان شاندونگ واقع در شرق چین برگزار شد، بستری معنادار برای به اشتراک گذاشتن ایدهها و یافتههای اندیشمندان در مورد تمدنها و تأثیرات بالقوه آن در تأمین رفاه و ساختن یک آینده بهتر برای بشریت بود.
در این رویداد که در شهر «چوفو»، زادگاه کنفوسیوس برگزار شد، جمع کثیر مهمانان حاضر توانستند ضمن آشنایی بیشتر با تمدن چین، اندیشههای فلسفی کنفوسیوس، حکیم و فیلسوف بزرگ چینی با ۲۵۰۰ سال قدمت را بهتر درک کنند و در عین حال به تأمل در مورد اهمیت ماندگار این آموزهها بپردازند.
شایان ذکر است که اساس آموزههای آیین کنفوسیوس بر پایه «هماهنگی بدون یکنواختی» در جهت احترام به تنوع، «ارزشمند بودن صلح» و تکیه بر حل مناقشات به شیوه صلحآمیز و «ترویج هماهنگی بین همه ملتها» بنا نهاده شده است.
امروز و در حالی که جهان با چالشهای بزرگ مانند درگیریهای منطقهای، فقر، بیماریهای همهگیر، تغییرات اقلیمی و گسترش سیاست مبتنی بر قدرتطلبی دست و پنجه نرم میکند، اصول صلح و هماهنگی در اندیشههای کنفوسیوس، راه از میان بردن تنشها، ایجاد اعتماد متقابل و تقویت همبستگی را به کشورها نشان میدهد تا با تکیه بر این اصول بتوانند از طریق تلاشهای مشترک با چالشهای پیش روی جهان به خوبی مقابله کنند.
از حکمت کنفوسیوس برای مقابله با چالشهای مربوط به هوش مصنوعی نیز میتوان الهام گرفت. یک گروه از پژوهشگران حاضر در این مجمع با تکیه بر فلسفه کنفوسیوس و به ویژه مفهوم پیروی از اصول و یک آیین مشخص در تفکرات این حکیم بزرگ چینی، پیشنهاد طراحی یک چارچوب اخلاقی برای هوش مصنوعی را مطرح کردند که بر پایه آن بتوان پیشرفت فناوری را با هنجارهای فرهنگی و اخلاقی همسو کرد.
این مجمع همچنین با هدف یافتن راهحلهایی برای مسائل عمده عصر کنونی، شاهد بررسی عمیق اهمیت اصول آموزههای کنفوسیوس در دوران معاصر بود و در همان حال دیدگاههایی در مورد مطالعات تطبیقی بین آیین کنفوسیوس و اندیشههای مشابه در سایر فرهنگها نیز به اشتراک گذاشته شد که این مطالعات میتواند به خوبی در روند توسعه و مدرنیزاسیون جهان به کار گرفته شوند.
چین در سال ۲۰۲۳ با مطرح کردن ابتکار تمدن جهانی از سوی رئیس جمهور شی جینپینگ نشان داد که پیوسته خواستار حفظ اصول برابری، یادگیری متقابل، گفتگو و فراگیر بودن در روابط میان تمدنهای گوناگون بوده است. برگزاری مجمع نیشان و سایر رویدادهای مهم در زمینه تبادلات فرهنگی نیز نمونههایی از همین تلاشهای چین برای برقراری این اصول و گسترش تعاملات تمدنهای مختلف برای ایجاد یک تمدن مشترک جهانی هستند.
اکنون که بشریت در یک دوراهی جدید قرار گرفته، لازم است با گسترش تبادلات و ترویج یادگیری متقابل تمدنها از یکدیگر به برقراری صلح پایدار و ایجاد رفاه مشترک در جهان کمک کنیم و بدون شک آموزههای ارزشمند فلسفه کنفوسیوس نیز همواره در این راه الهامبخش مردم جهان خواهند بود.