چه عواملی باعث “جذابیت” چین شده است؟
در دومین مجمع بین‌المللی «وویی»، که به عنوان یک رویداد مهم در حوزه تبادلات فرهنگی و آکادمیک جهانی و فرصتی برای گفت و گوی تمدن ها و تقویت درک متقابل میان چین و سایر کشورهای جهان شناخته می شود، “رابرت چارد” چین‌شناس آمریکایی و استاد بازنشسته دانشگاه آکسفورد، در سخنانی قابل تامل و واقع گرایانه اظهار داشت که امیدوار است غرب به این درک برسد که چین بسیار جذاب، بسیار جالب و بسیار ارزشمند برای یادگیری است.
این چین شناس آمریکایی، اگرچه اهمیت و ضرورت درک واقع غرب از چین به عنوان یک سرزمین، یک تمدن و فرهنگ بسیار جذاب، بسیار جالب و بسیار ارزشمند را با چند جمله و واژه ساده بیان کرد، اما حقایق و واقعیت های بسیار عمیق و بزرگ در پس پرده همین واژه ها و جملات ساده نهفته است.
واژه «جذاب» عموما ریشه در فرهنگ جوانان دارد و بیشتر در ادبیات نسل جوان مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً با مفاهیمی مانند “مد روز”، “نوآوری” و “پیشرو بودن” مرتبط است. برای ده ها سال، این اصطلاح تحت سلطه بیان‌های فرهنگی غربی بوده و برای توصیف غرب بکار می رفته است، اما این تصور به تدریج در حال تغییر است چرا که امروزه، توجه جهانیان بیش از پیش به شرق و جذابیت ها و پیشرتف های شگرف آن معطوف شده است.
به عنوان مثال، این روزها بسیار از اتباع خارجی که با اهداف مختلف گردشگری، تحصیل، تجارت و … به چین سفر می کنند، با مشاهده برخی فناوروی های پیشترفته و فوق العاده چین مثل تجربه رانندگی با خودورهای برقی و مدرن، دیدن عملکرد ربات ها در بسیاری از صنایع چین، تاکسی های بدون راننده، قطارهای پرسرعت و … اینگونه توصیف می کنند که چین در دنیایی در آینده به سر می برد.
یک مدیر اجرایی شرکت چندملیتی با اشاره به بازار منصفانه، باز و گسترده چین گفت: «وقتی چین به یک پیشرفت دست می یابد و یا یک فرصت جدید خلق می‌کند، این امکان را فراهم می کند که مردم مردم جهان از آن بهره مند شوند.» امروز برای بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی، چین سرزمین اطمینان و فرصت‌هاست.
آنچه چین را «جذاب» می‌کند، نه تنها مدرنیته، بلکه عمق تمدن کهن و فرهنگ غنی آن است. در واقع، ترکیبی از میراث کهن و پیشرفت مدرنیته است که به گسترش و بازتعریف درک جهانی از پویایی فرهنگی کمک می‌کند.
اجرای سیاست‌های لغو روادید منجر به افزایش چشمگیر سفر خارجی‌ها به چین شده است. این روند در فضای مجازی نیز بازتاب یافته است: ویدیوهایی با هشتگ «یادگیری زبان چینی» در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک میلیاردها بازدید داشته‌اند. تمایل برای درک واقعی و تجربه سفر به چین به طور محسوسی در حال افزایش است. اما غلبه بر پیشداوری‌ها و تبلیغات منفی که عمدتا از سوی رسانه های غربی در ذهن افکار عمومی جهان درباره چین ایجاد شده است، همچنان مانعی بر سر راه درک دقیق‌تر مردم از این کشور است و از بین بردن این موانع نیازمند تلاش مستمر خواهد بود.
با وجود این همه تبلیغات منفی غرب علیه چین، اما بسیاری از شبکه های مجازی که مردم عادی مخاطبان اصلی آن هستند، تحولی تازه و بزرگ در آشکار شدن واقعیت ها و جذابیت های چین در سراسر جهان ایجاد کرده است.
این روزها گسترش فضای مجازی و فراهم شدن انتشار سریع و گسترده اخبار و تصایر از سراسر جهان در فضای مجازی، باعث شده تا طیف وسیعی از مردم جوامع و کشورهای مختلف، اگرچه تا کنون فرصت سفر به چین را نداشته اند تا واقعیت ها و جذابیت های فراوان فرهنگی، کهن، تاریخی، تمدنی و دستاوردهای مدرن و فناورهای های خارق العاده آن را از نزدیک ببینند، اما بتوانند با دیدن ویدیوها و تصاویری از چین و جذابیت های فراوان و متنوع آن، نگاهی متفاوت به این سرزمین داشته باشند و برخی ذهنیت های اشتباه ناشی از تبلیغات ضدچینی رسانه های غربی را از ذهن خود پاک کنند.
به عنوان مثال، اگرچه شبکه های مجازی مثل “تیک تاک” و “ویچت” در ایران کاربران زیادی ندارد، اما ایرانی هایی که به چین سفر می کنند و به ویژه اقشار دانشجو و جوان که تعدادشان هم این روزها رو به افزایش است، با انتشار تصاویری از زیبایی های، جدابیت ها و ظرفیت های عظیم چین در زمینه های مختلف گردشگری، تاریخی و تمدنی، فرهنگی و فناوری در شبکه های اجتماعی رایج و پرطرفدار در ایران نظیر اینستاگرام، تلگرام و یا واتس اپ، توانسته اند به عنوان “سفیران فرهنگی”، تاثیر بسزایی در نوع نگرش مردم ایران نسبت به چین به ویژه در سال های اخیر داشته باشند.
همچنین ورود برخی محصولات با کیفیت چینی به بازار ایران از جمله خودروهای جدید، تلفن های هوشمند و … توانسته تاثیر مثبت قابل توجهی بر نوع نگرش افکار عمومی ایران درباره چین داشته باشد.
مثال ایران، درباره بسیار از کشورها از جمله کشورهای حوزه آمریکای لاتین، غرب آسیا، آفریقا ، آسیای مرکزی و … نیز صدق می کند و این به معنای ضعیف شدن و کاهش قابل توجه میزان اثرگذاری تبلیغات منفی و چین ستیزانه برخی رسانه های غربی با هدف مخفی نگه داشتن و یا وارونه جلوه دادن واقعیت ها و جذابیت های چین در نگاه افکار عمومی جهان است.
در ژانویه، یک پدر آمریکایی عکسی از خود و دخترش را در اپلیکیشن شبکه اجتماعی چینی «شیائوهونگشو» (معروف به ردنوت در خارج از چین) منتشر کرد و همراه با آن یک “سلام” ساده نوشت. این پست بیش از ۱۰ هزار کامنت دریافت کرد و منجر به دوستی صمیمی خانواده وی با یک خانواده چینی در شانگهای شد. این دو خانواده نهایتاً در ماه مارس به صورت حضوری ملاقات کردند و مدتی را با هم گذراندند. تجربه آنها به عنوان یک تبادل فرهنگی اصیل که ریشه در صداقت داشت، تصویری هرچند کوچک اما عمیق از درک جهانی و متقابل انسان ها و فرهنگ ها براساس همدلی را نشان داد و ثابت کرد که همدلی و دوستی واقعی، می تواند مرزهای جغرافیایی را در نوردد و بر فاصله ها غلبه کند.
این گونه رویدادها تنها محدود به چند مورد خاص نیستند و در فضای مجازی می توان نمونه های زیادی از آن را یافت . به عنوان مثال، یک یوتیوبر آمریکایی به نام “آی‌شو‌اسپید” در سال جاری، با پخش زنده بخش هایی از سفر خود به چین از پلتفرم یوتیوب، به راحتی توانست میلیون‌ها بیننده جذب کند. پخش زنده تصاویر مربوط به سفر او، بدون ویرایش و بصورت کاملا خودجوش صورت می گرفت و تصویری بی‌پیرایه و بدون کم و زیاد از زندگی معاصر چینی ارائه می داد و به مخاطبان جهانی اجازه می داد تا توسعه سریع و جذابیت ها و واقعیت ها چین را به صورت واقع‌گرایانه و بدون هیچ گونه کم و زیاد، ببینند.
درک افکار عمومی از واقعیت ها و جذابیت های موجود در جهان، مثل نور خورشیدی است که پیشداوری‌ها را از بین میبرد و ارتباطات انسانی میان فرهنگ و جوامع به حدی در تقویت دوستی ها اثرگذار است که می تواند حتی عمیق‌ترین شکاف‌ها را پل بزند و اجازه ندهد شکاف ها و فاصله ها، بین دوستی انسانها و ملت ها خللی ایجاد کند.
امروز چین با اعتماد به نفس بالا و گسترش سیاست درهای باز، با آغوشی گشوده به استقبال جهان رفته است. افزایش روایت های واقع بینانه درباره ملت ها و جوامع و گسترش و انتشار آن در فراسوی مرزها، می توانند موجب تقویت همدلی ، تعمیق ارتباطات مردمی و فرهنگی و شکوفایی فصل هایی نو در تبادلات فرهنگی و تفاهم متقابل میان مردم سراسر جهان شود.
