پدیده «رزرو دشوار کشتی»؛ نشانهای از پیوند ناگسستنی تجارت چین-آمریکا
پس از اجرای بیانیه مشترک نشست اقتصادی چین و آمریکا در ژنو، دو کشور در ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت) نسبت به تعدیل تعرفههای تجاری اقدام کردند. این تصمیم منجر به رونق قابل توجه بازار حملونقل دریایی بین دو کشور شده بهطوری که هماکنون «رزرو کشتی با دشواریهای زیادی همراه است». گزارشها حاکی از آن است که «تقریبا تمام ظرفیت کشتیهای حملونقل به مقصد آمریکا تا پایان ماه مه کاملا پر شدهاند». این وضعیت گویای وجود تقاضای قوی و پایدار در روابط تجاری چین و ایالات متحده به حساب میآید.
پشت پدیده «رزرو دشوار کشتی» این واقعیت قرار دارد که شرکتهای چینی و آمریکایی در حال کنار آمدن با هم هستند. پس از دههها همگرایی و توسعه، اقتصادهای چین و ایالات متحده شدیدا به هم گره خورده و ساختارهای تجاری آنها نیز مکمل یکدیگر است؛ پیوندی ناگسستنی و حیاتی میان عرضه و تقاضا شکل گرفته که تفکیکناپذیر و اجتنابناپذیر است.
حجم تجارت چین و آمریکا در سال گذشته میلادی به ۶۸۸.۲۸ میلیارد دلار رسید و تجارت دو سویه خدمات با رشدی قابل توجه رقم ۶۶.۸۶ میلیارد دلار را تجربه کرد. صادرات کالای ایالات متحده به چین عدد ۱۴۳.۵۵ میلیارد دلار را به ثبت رساند که افزایی ۶۴۸.۴ درصدی نسبت به سال ۲۰۰۱ را نشان میدهد و بسیار بیشتر از نرخ رشد صادرات آمریکا در سطح جهانی طی دوره مشابه است.
این دستاوردها با وجود آشفتگی در روابط تجاری دوجانبه طی سالهای اخیر حاصل شده؛ امری که نشان دهنده انعطافپذیری مناسبات تجاری میان دو کشور است.
ماهیت روابط اقتصادی و تجاری چین-ایالات متحده، سود متقابل و همکاری برد-برد است. هر تلاشی برای تضعیف این رابطه از طریق جنگ تعرفهای یا تجاری، در نهایت نتیجهای معکوس به همراه خواهد داشت. پیش از آنکه مذاکرات اقتصادی و تجاری چین و آمریکا در ژنو به پیشرفت برسد، بندر لسآنجلس – که زمانی از شلوغترین بنادر جهان بود – شاهد وضعیتی کمسابقه بود؛ بهگونهای که بیش از نیمی از اسکلههای مخصوص کشتیهای کانتینری خالی مانده بودند.
در عین حال، حجم محمولهها در بندر «لانگ بیچ» – یکی دیگر از بنادر کانتینری ایالت کالیفرنیا – حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. از بحران «توقف حرکت کشتیها» در چند ماه گذشته تا وضعیت فعلی «هجوم برای ارسال بار»، این دور از تنشهای تعرفهای بار دیگر اهمیت حیاتی ثبات سیاستی برای زنجیرههای تامین جهانی را نشان میدهد و یادآور این واقعیت است که «چین و آمریکا در همکاری سود میبرند و در تقابل متضرر میشوند».
شرکتهای تجاری در هر دو کشور نگران تداوم نوسانات در سیاستهای تجاری آمریکا پس از گذشت ۹۰ روز هستند. فعالان اقتصادی امیدوارند با ادامه مذاکرات، آمریکا و چین بتوانند تعرفهها را بیشتر کاهش دهند، چرا که تعرفههای ۳۰ درصدی اعمال شده بر کالاهای چینی از سوی آمریکا همچنان «بسیار بالا» ارزیابی میشود.
این امیدواری وجود دارد که طرف آمریکایی به طور کامل از افزایش یکجانبه تعرفهها عقبنشینی کند و «آتشبس تعرفهای» موجود را به همکاری تجاری پایدار و عادیشده بین دو کشور تبدیل نماید. چنین اقدامی نه فقط با منافع مشترک هر دو کشور و مردمشان سازگار است، بلکه یک ضرورت اجتنابناپذیر بر اساس قوانین اقتصادی نیز محسوب میشود.