کلیات «طرح یکپارچه پنجگانه» و تشریح موارد نظری و عملی مورد نیاز برای دستیابی به مدرنیزاسیون
«طرح یکپارچه پنجگانه» رویکرد استراتژیک بسیار مهم چین در فرآیند دست یافتن به مدرنیزاسیون است که به عنوان یک برنامه توسعه ملی سطح بالا توسط حزب حاکم چین تنظیم شده است.
«طرح یکپارچه پنجگانه» مانند یک درخت تنومند است که سازندگی اقتصادی مانند ریشههای آن در عمق خاک نفوذ کردهاند و از طریق صنعت و فناوری، پایههای توسعه کشور را تقویت میکند. سازندگی سیاسی تنه درخت است و با نظامها و قوانین خود، مسیر توسعه کشور را مشخص میکند. سازندگی فرهنگی شاخ و برگهای این درخت است و با میراث فرهنگی و ارزشهای خود، موجب تقویت نیروی معنوی و آزادسازی پویایی مورد نیاز برای توسعه در کشور میشود. سازندگی اجتماعی میوه این درخت است و با دستاوردهای خود مزایی مانند خدمات آموزشی و درمانی بهتر را در اختیار مردم قرار میدهد تا آنان با داشتن یک زندگی بهتر طعم شیرین پیشرفت و توسعه را بچشند. سازندگی تمدن زیستمحیطی نیز مانند خاک حاصلخیز برای تغذیه ریشههای این درخت و تضمین توسعه پایدار کشور است.
«طرح یکپارچه پنجگانه» چیست؟– ساختار سیستماتیک مدرنیزاسیون چین
«طرح یکپارچه پنجگانه» توسط شی جینپینگ در هجدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین (سال ۲۰۱۲) مطرح شد و شامل پنج حوزه اصلی سازندگی اقتصادی، سازندگی سیاسی، سازندگی فرهنگی، سازندگی اجتماعی و سازندگی تمدن زیستمحیطی است. هسته اصلی این طرح، متحول کردن الگوی تکبعدی توسعه اقتصادی و انجام برنامهریزیهای کلی توسعه کشور بر مبنای در نظر گرفتن مدرنیزاسیون به عنوان یک کلیت ارگانیک است. به این ترتیب که:
سازندگی اقتصادی به عنوان محور اصلی توسعه و فراهمکننده پایههای مادی برای سازندگی در سایر عرصهها، در روند مدرنیزاسیون جایگاه بنیادین خواهد داشت.
سازندگی سیاسی ضامن توسعه نظاممند خواهد بود و برای این منظور چین از طریق تکامل نظام حقوقی و دموکراسی مردممحور در تمام مراحل، اجرای سیاستهای اقتصادی، انتقال مبتنی بر نظم فرهنگی و مدیریت منظم جامعه را تضمین میکند.
سازندگی فرهنگی وظیفه رهبری معنوی جامعه را بر عهده دارد و با تقویت همگرایی در جامعه، ایجاد انگیزههای فرهنگی در جهت تحول اقتصادی و افزایش قدرت نرم کشور، موجب اجرای بهتر سازندگی سیاسی و اجتماعی میشود.
سازندگی اجتماعی به عنوان تثبیتکننده وضعیت معیشت مردم عمل میکند و یک محیط باثبات برای توسعه پایدار اقتصادی ایجاد میکند.
سازندگی تمدن زیستمحیطی به عنوان شالوده توسعه پایدار با برقراری تعادل بین پیشرفت اقتصادی و حفاظت محیطزیست، باعث دست یافتن همزمان به « کوههای طلا و نقره و در کنار آن کوههای سبز و آبهای زلال» میشود.
ویژگیهای تمدنی فراتر از «روایت غربی»
برخلاف الگوی مدرنیزاسیون غربی که بر «فردگرایی + محوریت سرمایه» استوار است، چین با «طرح یکپارچه پنجگانه» و عبور از الگوهای سنتی یک مسیر جدید را به سوی صنعتی شدن گشوده است.
مدرنیزاسیون به سبک چینی ثابت میکند که کشورهای در حال توسعه میتوانند الگوی غربی مبنی بر غارت استعماری و برداشت بیش از حد از منابع را کنار بگذارند و از طریق کاوش مستقل، به توسعه پایدار و سبز دست یابند.
ارزش جهانی و ارائه یک گزینه جدید برای مدرنیزاسیون
«طرح یکپارچه پنجگانه» نه تنها یک طرح استراتژیک برای مدرنیزاسیون چین است، بلکه یک الگوی جدید را ارائه میدهد که فراتر از تفاوتهای ایدئولوژیک، ارزش منحصر به فرد خود در حل معضل توسعه جهانی را نشان میدهد.
در حال حاضر، حکمرانی جهانی در بنبست نهادی و تضادهای ارزشی گرفتار شده است. «طرح یکپارچه پنجگانه» با ماهیت سیستماتیک و فراگیر خود ثابت میکند که توسعه نباید به معنای پیشرفت در یک زمینه واحد باشد، بلکه باید از طریق هماهنگی میان شکوفایی اقتصادی، ثبات سیاسی، شکوفایی فرهنگی، عدالت اجتماعی و سلامت زیستمحیطی محقق شود. این الگوی مدرنیزاسیون از هر دو جنبه نظری و عملی، مسیری را پیشروی بشر میگشاید که در آن میتوان با انعطافپذیری بیشتر به مقابله با چالشهای مشترک برخاست.