ابتکاری برای تقویت توسعه پایدار از طریق علوم و فناوری‌های دیجیتال

همایش بین‌‌المللی «علوم برای توسعه پایدار» یکی از فعالیت‌های «دهه بین‌المللی علوم برای توسعه پایدار (۲۰۲۴-۲۰۳۳)» یونسکو بود که روز پنجشنبه و در حاشیه مجمع جونگ گوان تسون با حضور نزدیک به ۲۰۰ نفر شامل نمایندگان سازمان‌های بین المللی و همچنین پژوهشگران داخلی و خارجی در پکن برگزار شد و حاضران از ابتکار پکن در این همایش رونمایی کردند.

ابتکار پکن در مورد علوم و فناوری‌ های دیجیتال برای توسعه پایدار، اهداف کلیدی از جمله ترویج کاربردهای نوآورانه علوم و فناوری ‌های دیجیتال در توسعه پایدار و گسترش استفاده از داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی، فناوری‌های فضایی و اینترنت اشیا را برای مقابله با چالش‌هایی مانند حفاظت از تنوع زیستی، تغییرات آب و هوایی، کاهش خطر بلایای طبیعی و فقرزدایی در جهان تشریح می کند.

این ابتکار بر توسعه ابزارهای دیجیتالی برای بهینه‌سازی بهره وری انرژی، کاهش انتشار کربن و افزایش قابلیت‌های مدیریت منابع طبیعی تأکید دارد.

ابتکار پکن همچنین طرح ایجاد بسترهای جهانی برای به اشتراک گذاری منابع و فناوری‌های دیجیتال، تقویت نقش ابزارهای دیجیتال در تدوین سیاست‌ها، ارتقای مشارکت عمومی و آموزش و آگاهی‌رسانی در مورد رسیدن به توسعه پایدار از طریق ابزارهای دیجیتال را ارائه می کند.

یکی از نکات برجسته این ابتکار، پیشنهاد برگزاری برنامه‌های علمی بزرگ بین المللی در زمینه توسعه پایدار دیجیتال است که هدف آن گرد هم آوردن موسسات تحقیقاتی، دولت‌ها و بخش‌های خصوصی سراسر جهان برای ایجاد بسترهای مشترک به منظور تحقیق و توسعه در زمینه فناوری فرامرزی، به اشتراک گذاری داده‌ها و معین کردن استانداردهای مورد نیاز است. این برنامه‌ها با داشتن توجه ویژه به کشورهای در حال توسعه، فرایند انتقال فناوری و ظرفیت سازی در جهت کسب اطمینان از شکل‌گیری همکاری‌های جهانی عادلانه و فراگیر را در اولویت قرار می دهند.

به گفته گوئو هوآدونگ، عضو آکادمی علوم چین و رئیس مرکز تحقیقات بین المللی کاربرد کلان داده برای اهداف توسعه پایدار، توسعه فناوری های دیجیتال و داده های باز و قابل استفاده همگانی، برای حل چالش‌های پیشروی توسعه پایدار جهان بسیار مهم هستند.

او با تأکید بر دستاوردهای برجسته به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها، از ماهواره «اس دی جی ۱» (SDGSAT-1) چین به عنوان یک نمونه خوب از این فرایند یاد کرد که ۵ نوامبر ۲۰۲۱ به عنوان اولین ماهواره در جهان برای ارائه خدمات به اجرای دستورکار توسعه پایدار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد به فضا پرتاب شد. این ماهواره از زمان پرتاب بیش از ۴۲۰ هزار صحنه حاوی داده را ثبت کرده که به صورت رایگان در سراسر جهان به اشتراک گذاشته شده است.

این پژوهشگر گفت که چین اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ را در ۵۲ درصد از شاخص‌های زیست محیطی خود تا سال ۲۰۲۲ و بسیار زودتر از موعد مقرر محقق کرده است. بر اساس مشاهدات ماهواره‌ای، شهر پکن، پایتخت چین، از نظر شاخص‌های توسعه پایدار زیست محیطی در رتبه اول در سراسر کشور قرار دارد و میانگین غلظت ذرات آلاینده «پی ام ۲.۵» (PM2.5) در این شهر از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ میانگین نرخ کاهش سالانه ۷.۵۶ درصد را نشان می‌ دهد.

دانشمندان ۱۰۴ کشور جهان از داده‌های ارائه شده توسط ماهواره «اس دی جی ۱» به عنوان بخشی از اطلاعات مورد استفاده در پژوهش‌های خود و یا به منظور سیاست‌گذاری استفاده کرده‌اند و داده‌های این ماهواره در زمینه‌های گوناگون شامل برنامه‌ریزی شهری، نظارت بر محیط زیست، نظارت بر کشاورزی و واکنش به بلایای طبیعی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. برخی از پروژه‌های قابل توجه که توسط این ماهواره انجام شده نیز شامل توسعه محصولات داده‌ای پایدار برای کشورهای بریکس، انجام ارزیابی‌های برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ برای کشورهای آفریقایی و تجزیه و تحلیل آلودگی نوری در شبه جزیره ایبری است.

گوئو هوآدونگ افزود: «در آینده، انتظار می رود یک صورت فلکی از چنین ماهواره‌هایی ساخته شود تا به عنوان یک «چشم فضایی» تیزبین برای توسعه پایدار جهانی عمل کنند.»