ابتکارات چهارگانه «شی»؛ پاسخی جامع به بحرانهای عصر حاضر
تاریخ زندگی انسان و بشریت با دست به دست شدن مسئولیتها از نسلی به نسل دیگر و پاسخ به چالشهای هر دوره زمانی به پیش میرود. در سال ۲۰۲۵، چین به عنوان یک کشور مسئولیت پذیر، با ارائه راهکارها و ابتکارهای نوین، گامی بزرگ در این مسیر برداشت.
شی جینپینگ رئیسجمهوری خلق چین امسال در نشست سران «سازمان همکاری شانگهای پلاس» که به میزبان شهر تیان جین برگزار شد، «ابتکار حاکمیت جهانی» را مطرح کرد که نقطه عطفی در دیپلماسی بینالمللی محسوب میشود. این ابتکار جدید شی جینپینگ در کنار سه ابتکار دیگر که در سالهای گذشته شامل «توسعه جهانی»، «امنیت جهانی» و «تمدن جهانی» توسط شی جینپینگ مطرح شده است، مجموعهای کامل از راهکارها را برای حل بحرانهای جهانی تشکیل میدهد.
این چهار ابتکار جهانی به عنوان یک راهکار سیستماتیک و منسجم عمل میکنند که هر یک بر جنبهای خاص از نیازهای بشریت تمرکز دارند. در این مجموعه ابتکارات مبتنی بر تفکر عمیق، توسعه به عنوان زیربنای شکوفایی، امنیت به عنوان ضامن ثبات و تبادلات تمدنی به عنوان عامل ایجاد اعتماد میان ملتها در نظر گرفته شده است.
حاکمیت و حکمرانی عادلانه نیز به عنوان مکمل این ارکان، عدالت را در سطح بینالمللی پیش میبرد و مسیری به سوی صلح پایدار ترسیم میکند. جهان در سال ۲۰۲۵ با بحرانهای متعددی روبرو بود به گونهای که شاخصهای صلح، نشاندهنده رکورد بیشترین درگیریهای مسلحانه در این سال، پس از جنگ جهانی دوم است.
عقبماندگی از اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ سازمان ملل و فقر مطلق ۸۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان، ضرورت انجام اصلاحات و تغییر در رویکردهای جهانی را دوچندان کرده است. تضیف شدن صلح و بروز ناهماهنگی میان تمدنها، گرهها و مشکلات درهمتنیدهای ایجاد کرده که متاسفانه ساختارهای فعلی حاکمیت جهانی، قادر به حل و فصل و گشودن آنها نیستند.
چین با نگاهی کلان به مسائل جهانی، معتقد است برای مقابله با این ریسکهای سیستماتیک، ترویج ارزشهای مشترک بشری و چندجانبهگرایی واقعی الزامی است. به همین منظور، رهبر چین درسال های اخیر و امسال، چهار ابتکار مهم جهانی یاد شده را مطرح کرد.
ابتکار توسعه جهانی ارائه شده از سوی رهبر چین، در واقع تلاش میکند توسعه را به مرکز برنامههای بینالمللی بازگردانده و شکاف فزاینده میان شمال و جنوب را پر کند.
ابتکار امنیت جهانی به عنوان دیگر ابتکار مطرح شده از سوی شی جینپینگ هم به دنبال امنیت مشترک و پایدار است و از گفت و گو و مشارکت به جای تقابل و ائتلافهای نظامی حمایت میکند.
ابتکار تمدن جهانی هم به عنوان یکی دیگر از ابتکارات معرفی شده از سوی رهبر چین، با رد نظریه برخورد تمدنها، بر تعامل میان تمدنها و یادگیری متقابل میان فرهنگها برای رفع سوءتفاهمها تأکید دارد.
ابتکار “حکمرانی جهانی”هم که امسال از سوی شی چینپینگ به عنوان تازه ترین ابتکار جهانی وی مطرح شد، به اصلاح نظام بینالملل بر پایه برابری حاکمیتها و حاکمیت قانون در سطح جهانی میپردازد. یکی از برجستهترین و مهمترین ابعاد این ابتکارات، محوریت «مردم» است؛ بدین معنا که پیشرفت بشریت باید به بهبود زندگی تکتک افراد کمک کند.
در حوزه توسعه جهانی، چین با اجرای پروژههای کوچک اما کارآمد در کشورهایی مثل لسوتو و قرقیزستان، مستقیماً بهبود معیشت مردم را هدف قرار داده است.
در حوزه امنیت جهانی، میانجیگری چین در روابط ایران و عربستان و تلاش برای مصالحه در فلسطین، نشاندهنده رویکرد عملی برای پایان دادن به رنج مردم است.
در زمینه ابتکار تمدن جهانی هم، چین معتقد است احترام به عزت و کرامت هر ملت و مسیر انتخابی آنها برای پیشرفت، باعث نزدیکی قلبهای مردم جهان میشود.
ین با ارائه ابتکار حکمرانی جهانی، معتقد است که حکمرانی و حاکمیت جهانی نیز باید به گونهای اصلاح شود که نتایج و دستاوردهای آن به طور عادلانه میان تمام ملتها تقسیم شده و به نفع عموم مردم باشد. این ابتکارات چهارگانه به طور ویژهای به نفع «جنوب جهانی» است و تلاش میکند تا صدای کشورهای در حال توسعه را در عرصه بینالمللی تقویت کند.
چین با نفی هرگونه سطله طلبی و هژمونی، بر این باور است که امور جهان باید با مشورت جمعی و بر اساس قوانین بینالمللیِ عادلانه اداره شود. رویکرد چین فراتر از شعار است. اختصاص بیش از ۲۳ میلیارد دلار و اجرای هزاران پروژه همکاری، گویای واقعیت های عملگرایی این کشور است.
ایجاد «گروه دوستان حکمرانی جهانی» در سازمان ملل نیز، نشاندهنده عزم چین برای تقویت نقش این نهاد بینالمللی در اصلاحات جهانی است.
استقبال بیش از ۱۴۰ کشور از این طرحها، نشاندهنده همسویی دیدگاههای چین با نیازهای واقعی جامعه بینالمللی و تحقق آرزوهای اقشار مختلف مردم نقاط مختلف جهان است. در نهایت، پیوند این چهار ابتکار چین میتواند کشتی سرنوشت بشریت را از میان طوفانهای فعلی به سوی ساحل ثبات، عدالت و شکوفایی هدایت کند.
