تنگنای آمریکا برای اخذ نمونههای خاک ماه از چین مشکلی خودساخته است
نمونههای خاک ماهِ جمع آوری شده توسط فضانورد «چانگیی-۵» چین توجه فراوانی را در ایالات متحده به خود جلب کرده است. به گزارش روز چهارشنبه خبرگزاری «رویترز»، «بیل نلسون» رئیس «ناسا» اظهار داشت که این سازمان و مقامات چینی مشغول گفتگوهایی جهت اجازه دادن به دانشمندان آمریکا برای تحلیل و مطالعه این نمونههاست و افزود که این گفتگوها «به طور مثبت» به پایان خواهد رسید.
با این حال گزارش مذکور افشا کرد که برخی مقامات آمریکایی در خصوص توافق احتمالی تردید دارند و فکر میکنند این امر میتواند موضع سرسختانه ایالات متحده در قبال چین را تضعیف کند.
این موضوع ذهنیتی اشتباه را برجسته میسازد که در زمینه تمایل آمریکا به مشارکت در مطالعه نمونههای جمع آوری شده چینی وجود دارد، در حالی که از رویکرد مجموع صفر خود در روابطش با چین دست نمیکشد.
مدتی طولانی است که ناسا مشتاقانه به دنبال نموههای خاک ماه جمع آوری شده توسط چانگیی-۵ است. از اکتبر سال ۲۰۲۳ یعنی هنگامی که چین اعلام کرد نمونههای ماه چانگیی-۵ به زودی در دسترس کاربردهای بینالمللی قرار میگیرد، ناشا اشتیاق شدید خود را به این نمونهها نشان داده است.
حتی گزارشها نشان میدهند که یک ایمیل داخلی ناسا اظهار میداشت که درخواست دسترسی به دلیل «ارزش منحصر به فرد» نمونههای چینی که «اخیرا برای اهداف تحقیقاتی در دسترس جامعه علمی بینالمللی قرار گرفتهاند» ضروری است.
با این وجود قانون داخلی ایالات متحده که به «متمم وُلف» شهرت یافته، به شکل قابل توجهی، از همکاریهای فضایی چین-آمریکا شامل تحقیقات مشترک روی خاک ماه، جلوگیری میکند.
قانون «متمم وُلف» استفاده از بودجه دولتی توسط ناسا، «دفتر سیاست علم و فناوری» کاخ سفید یا شورای ملی فضایی را برای هر گونه همکاری، میزبانی یا هماهنگی دوجانبه با چین یا شرکتهای چینی بدون تاییدیه «اف بی آی» ممنوع کرده است. این ممنوعیت سخت گیرانه و متعصبانه به محدودیتی خودخواسته برای آمریکا در حوزه همکاری فضایی با چین تبدیل شده است.
در میانه بزرگنمایی مستمر تئوری «تهدید فضایی چین» توسط سیاستمداران آمریکایی، ناسا به طور پیاپی چین را به عنوان یک رقیب دیده و برای سرکوب و انسداد توسعه فضایی این کشور، تلاش کرده است.
اما با این وجود آمریکا در جستجوی نمونههای خاک ماه چین و به شریک شدن در ثمرات اکتشاف فضایی چین هنگامی که نیازهای خود را برآورده میکند، تردیدی ندارد. ایالات متحده ظاهرا یک استاندارد دوگانه را نشان داده است. «شن یی» استاد دانشگاه «فودان» در مصاحبه با نشریه «گلوبال تایمز» گفت دلیل این دورویی، باور مداوم ایالات متحده مبنی بر این است که همچنان پیشرفتهترین کشور در حوزه اکتشافات فضایی است.
علاوه بر این، قانون «متمم وُلف» که هدفش محدودسازی توسعه فضایی چین بوده، کاملا شکست خورده است. از یک سو صنعت فضایی چین به پیشرفت سریع خود ادامه داده است. از سوی دیگر، بسیاری در صنعت هوافضای آمریکا متوجه شدهاند که این قانون عملا نتیجه عکس داشته و پیشرفت فناوری آمریکایی را محدود ساخته است. بنا بر این حفظ «متمم وُلف» به هر شکل یک ایده بد برای ایالات متحده است.
شن بر این باور است که این محدود خودخواسته ایالات متحده، نتیجه اجتناب ناپذیر هژمونی آمریکایی است. «متمم وُلف» باعث شده واشنگتن توانایی پیشرفت خود را از دست بدهد و در عین حال از همکاریهای احتمالی با چین جلوگیری کند. . نهایتا، این تنگنا چیزی است که آمریکا خودش بر سر خودش آورده است.
موضع چین در قبال همکاری اکتشافات فضایی همواره روشن بوده است: همکاری این کشور با شرکای بینالمللی بر اساس برابری و منافع متقابل، استفاده از منابع، امکانات و تخصص علمی مربوطه است. آغوش چین همچنین همواره برای تبادل و همکاری با آمریکا در این حوزه باز بوده است. با این حال مانع اصلی بر سر راه همکاری کنونی چین-ایالات متحده در حوزه فضایی به قوانین غیرمنطقی در آمریکا مثل «متمم وُلف» و همچنین ذهنیت جنگ سرد این کشور که با چین مثل یک رقیب رفتار میکند، باز میگردد.
«بیان جیگانگ» جانشین «سازمان ملی فضایی چین» زمانی تاکید کرد: اگر طرف آمریکایی واقعا خواستار ترویج همکاری میان دو کشور است، باید اقدامات عملی برای حذف این موانع انجام دهد.
آمریکا با پافشاری بر موضع سازشناپذیر و سرسختانه در قبال چین، به صنعت فضایی خود اجازه میدهد تا بیشتر توسط سیاستهای ضد چینی و راهبردهای مهار چین مسموم شود، در نتیجه همکاری سودمند بین دو کشور را تضعیف کرده و مانع از آن میشود و در عین حال درها را به روی فرصتهای اکتشافات گستردهتر میبندد.
