نگاهی به مخمصه چند ضلعی آمریکا در خاورمیانه؛ بدترین بحران بایدن چگونه پایان مییابد؟
پس از حمله به یک پایگاه نظامی ایالات متحده در اردن که به کشته شدن سه سرباز آمریکایی منجر شد، جهان مضطربانه در انتظار است تا ببیند واشنگتن چگونه علیه تهران «تلافی» خواهد کرد. کاخ سفید بر این باور است که ایران مسئول حمله فوق است «زیرا آنها تسلیحات برای این مجرمان فراهم کردهاند».
ایران در آماده باش کامل به سر میبرد و هشدار داده که قاطعانه به هر گونه حمله تحت هر بهانهای، پاسخ خواهد داد.
آمریکا از بحران دریای سرخ گرفته تا حملات به پایگاههایش به شکلی روزافزون در درگیریهای منطقهای درگیر شده و به نظر میرسد به اصطلاح اقداماتش برای کاهش بحرانها، ناآرامی را بیشتر کرده است. روزنامه «وال استریت ژورنال» نوشت: خاورمیانه بدترین بحران بایدن است.
گزینههای «تلافی» آمریکا
بایدن در روز ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا او تصمیم گرفته چگونه به حمله علیه پایگاه نظامی آمریکا در اردن پاسخ دهد، گفت: «بله». اما او وارد جزییات نشد و تاکید کرد ایالات متحده خواستار پرهیز از به راه افتادن یک جنگ گستردهتر در خاورمیانه است.
رسانههای غربی مثل «آسوشیتدپرس»، «وال استریت ژورنال» و «فایننشال تایمز» در گزارشهایشان فهرستی از پاسخهای احتمالی واشنگتن را منتشر کردهاند. حمله به اهدافی در ایران یک پیام قوی و مستقیم به تهران ارسال میکند اما «خطرناکترین» اقدام نیز تلقی میشود. بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، حمله به داراییها یا سران ایران در خارج احتمالا گزینه «قابل قبولتری» باشد.
بسیاری از رسانههای خارجی معتقدند «محتملترین» اقدامی که واشنگتن اتخاذ خواهد کرد حمله دوباره به شبه نظامیان تحت حمایت ایران در عراق و سوریه است.
یک مقام ارتش ایالات متحده اعلام کرد از ۱۸ اکتبر سال گذشته تا سه شنبه هفته جاری، این سازمانها ۱۶۶ حمله علیه مقرهای نظامی آمریکا در خاورمیانه انجام دادهاند. علاوه بر این، اعمال تحریمهای اقتصادی علیه ایران و سازمانهای «نیابتی» آن نیز به عنوان یک گزینه محتمل در نظر گرفته میشود. روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نوشت با اینکه ایران هدف تحریمهای متعدد بوده است، هنوز هم جا برای تدابیر تلافهجویانه اقتصادی بیشتر علیه آن وجود دارد.
ایران پاسخ شدیدی میدهد
روزنامه «گاردین» چاپ انگلیس ۳۰ ژانویه گزارش داد هم واشنگتن و هم تهران تاکید کردهاند که به دنبال جنگ آشکار نیستند اما تهران بر این باور است حمله ایالات متحده علیه سرزمینش یک خط قرمز است. روزنامه «ایران دیلی» هشدار داد «بایدن نباید فریب انجام یک حمله نظامی مستقیم علیه ایران را بخورد» و «هر گونه اقدام دیوانه وار قطعا یک واکنش مرتبط را از جانب ایران بر خواهد انگیخت که ممکن است به یک جنگ تمام عیار منجر شود.»
لازم به ذکر است که «کتائب حزب الله» از سازمانهای مسلح عراقی ۳۰ ژانویه اعلام کرد عملیاتهای نظامی خود علیه ارتش ایالات متحده را «برای جلوگیری از شرمساری دولت عراق» به تعلیق در میآورد. روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» نوشت این اقدام کتائب حزب الله «غیرقابل پیش بینی» بود و این خبر اندکی پس از آن منتشر شد که بایدن اعلام کرد تصمیم گرفته چگونه به حمله علیه ارتش آمریکا پاسخ دهد.
به ادعای گروه مذکور «برادرانشان» در ایران «مکرر به فشار و تشدید تنش علیه نیروهای اشغالگر آمریکایی در عراق و سوریه اعتراض کردهاند». نیویورک تایمز نوشت این نشان میدهد ایران در حال اعمال فشار بر کتائب حزب الله است.
شبکه قطری «الجزیره» گزارش داد «مقاومت اسلامی عراق» ادعا کرده بیش از ۱۵۰ حمله علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه انجام داده است. «حزب الله» قدرتمندترین گروه در میان «سازمانهای مقاومت اسلامی» محسوب میشود. روزنامه «واشنگتن پست» افشا کرد که ایالات متحده به صورت محرمانه به این نتیجه رسیده که حمله علیه پایگاه نظامیاش در اردن توسط کتائب حزب الله، صورت گرفته است.
بدترین بحران بایدن چیست؟
فایننشالتایمز ۳۱ ژانویه (۱۱ بهمن) گزارش داد تیم بایدن به دنبال متوازن کردن سه هدف مختلف به هنگام لحاظ چگونگی پاسخ به حملات علیه نیروهای آمریکایی هستند: خودداری از یک جنگ منطقهای بیپایان که سالها به طول انجامد و میلیاردها دلار هزینهبر باشد؛ جلوگیری از افزایش هر چه بیشتر قدرت ایران در خاورمیانه و تلاش برای خارج کردن ایالات متحده از خاورمیانه؛ انجام طرح آشتی فلسطینی-اسرائیلی برای کاهش وضعیت تنش آلود منطقهای.
بسیاری از سیاستمداران، کارشناسان و مفسران طی ۲۴ ساعت گذشته به گمانی زنیهای خود درباره اقدامات تلافی جویانه آمریکا ادامه دادهاند. آنها مکررا اشاره میکنند ایالات متحده باید پیامی قومی ارسال کند اما در عین حال باید از کشاندن درگیری به یک وضعیت بدتر، جلوگیری نماید.
شبکه خبری «سی ان ان» ۳۱ ژانویه گزارش داد درسی که میتوان از سیاست خاورمیانهای آمریکا طی چند ماه گذشته و حتی ۲۰ سال اخیر آموخت این است که این منطقهای غیرقابل پیشبینی است و «ایدهها و فرضیات معنادار» واشنگتن به ندرت آن طور که پیش بینی میشد، از آب در آمدند. خاورمیانه این گونه است و به همین دلیل است که مخمصهای که بایدن با آن روبروست بسیار حاد است.
وال استریت ژورنال ۳۰ ژانویه مقالهای تحت عنوان «خاورمیانه بدترین بحران بایدن است» منتشر کرد و نوشت از غزه گرفته تا دریای سرخ، از اردن تا عراق، مجموعهای از درگیریها در حال کشاندن بایدن به بزرگترین بحران دوران ریاست جمهوریاش است.
بسیاری از آمریکاییها از مداخله ایالت متحده در درگیریهای خاورمیانه ناامید و سردرگماند. خشم علیه سیاست خارجی آمریکا طی جنگ غزه به بالاترین سطح خود رسیده است.
الجزیره گزارش داد هر چه این دور از درگیری فلسطین-اسرائیل بیشتر به طول انجامد، دولت آمریکا در جهان منفعلتر خواهد شد.