تغییر محتاطانه راهبرد آمریکا در قبال تایوان چه معنایی دارد؟
کاخ سفید اواخر روز پنجشنبه ۴ دسامبر (۱۳ آذر)، تازهترین نسخه از گزارش راهبردی امنیت ملی ایالات متحده را منتشر کرد. این سند به شدت بر تایوان در چارچوب «هند-اقیانوسیه» تمرکز دارد و از شدت دوره اول ریاست جمهوری ترامپ بسیار فراتر رفته است، اما در عین حال نمیتواند «تعهد راهبردی روشن» دولت بایدن به مسئله تایوان را به طور کامل حفظ کند. این بیانیه هم اصل «اول آمریکا» را ادامه میدهد و هم آن را تعدیل میکند و در عین حال اضطراب راهبردی ایالات متحده نسبت به خطر درگیری در تنگه تایوان را برجسته میسازد.
در مقایسه با دولتهای قبلی، دولت فعلی ایالات متحده ویژگی دوگانه «همزیستی سرسختی و احتیاط» را در قبال مسئله تنگه تایوان نشان میدهد: لفاظیها قویتر شدهاند، اما موضع راهبردی محتاطانهتر است. ریشه این تغییر در کاهش هژمونی ایالات متحده و ارزیابی مجدد قدرت چین نهفته است. همزمان، تلاش ایالات متحده برای کشاندن متحدان به مسئله تایوان نشان میدهد که استقرار راهبردی آن در شرق آسیا از مدل «تعهد امنیتی یکجانبه» به مدل «تقسیم مسئولیت چندجانبه» در حال تغییر است.
تغییر در عبارتبندی و نگرش درباره مسئله تنگه تایوان به ویژه در گزارش تازه منتشر شده راهبرد امنیت ملی ایالات متحده قابل توجه است: موضعی قاطعتر و در عین حال محتاطتر. گزارش جدید موقعیت جغرافیایی تایوان را «برای ایالات متحده حیاتی» تعریف کرده، تأکید میکند که «بازدارندگی و پیشگیری از درگیری» یک «اولویت» است و اقدامات متقابلی مانند «دفاع جمعی» با متحدانی مانند ژاپن و استرالیا را پیشنهاد میدهد. این اظهارات بسیار قاطعتر از گذشته هستند و هدف آنها تغییر شکل «روایت بازدارندگی» نسبت به چین در مورد مسئله تنگه تایوان است.
تلاش دولت فعلی ایالات متحده برای کشاندن متحدان به این بازی، نشاندهنده تغییر عمیق در استقرار راهبردی آن در شرق آسیا است: از «تضمین متقابل» در دوران بایدن به «معاملات امنیتی» در دولت فعلی. ایالات متحده قصد دارد با ژاپن در زمینه «دفاع جمعی» همکاری کند و کشورهایی مانند هند را تشویق میکند تا مسئولیت بیشتری در منطقه هند و اقیانوسیه بر عهده بگیرند و از «سلطه تکدولتی» جلوگیری کنند. در این شبکه مسئولیت امنیتی مشترک، متحدان باید تعهدات بیشتری را بر عهده بگیرند.
تنظیم راهبرد امنیت ملی ایالات متحده عمدتاً ناشی از تغییر نیازهای راهبردی این کشور و ارزیابی قدرت چین است. در سطح بینالمللی، ایالات متحده با فشارهای سهگانه شامل درگیری روسیه و اوکراین، بحران خاورمیانه و رقابت راهبردی در آسیا و اقیانوسیه روبرو است. در داخل کشور نیز، معضل بدهی بالا و تورم، آمریکا را مجبور میکند از موقعیت هژمونیک جهانی سنتی به یک موقعیت مسلط منطقهای جدید تغییر کند. البته، ایالات متحده به راحتی کارت تایوان را رها نخواهد کرد، بلکه از «ابهام تهاجمی» دوران بایدن به «وضوح دفاعی» فعلی تغییر کرده است. بنابراین، اگرچه به نظر میرسد ایالات متحده موضع نظامی سختگیرانهتری نسبت به چین اتخاذ کرده، هدف اصلی آن در واقع دفاعی است.
خلاصه اینکه، ترکیب سیاست «سختگیرانه + محتاطانه» دولت فعلی آمریکا درباره تایوان اساساً یک سازوکار راهبردی است که با هدف تطبیق با قابلیتهای راهبردی خود در چارچوب بازسازی بینالمللی انجام شده است. ایالات متحده از بازدارندگی تقویتشده برای پنهان کردن موقعیت دفاعی خود و از اتحادها برای پوشاندن کسری قدرت و اضطراب ناشی از انزوا استفاده میکند. چین باید اعتماد به نفس و آرامش راهبردی خود را حفظ کند، ایجاد جامعهای با سرنوشت مشترک با کشورهای همسایه را تعمیق بخشد، دخالتهای خارجی را محدود سازد و فرصتهای جدید همکاری و توسعه در منطقه آسیا و اقیانوسیه ایجاد کند
