بِلم و آغاز دهه شتاب جهانی برای گذار سبز

اجلاس اقلیمی بِلم، به عنوان مقدمه‌ای مهم برای این کنفرانس، اعلامیه بِلم در مورد گرسنگی، فقر و اقدامات اقلیمی انسان‌محور را تدوین کرد که خواستار اقدامات اقلیمی عادلانه‌تر و فراگیرتر است و عزم جمعی جامعه بین‌المللی را برای مقابله مشترک با بحران اقلیمی نشان می‌دهد.

حکمرانی جهانی اقلیم اکنون در نقطه عطفی حیاتی قرار دارد. جهان باید متحد شود تا از طریق اقدامات مشخص، سیگنالی صریح مبنی بر غیرقابل‌برگشت بودن گذار به توسعه سبز و کم‌کربن ارسال کند.

در دسامبر ۲۰۱۵، نزدیک به ۲۰۰ کشور در بیست و یکمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد به توافق پاریس دست یافتند و سازوکار بین‌المللی واکنش به تغییرات اقلیمی پس از ۲۰۲۰ را با محوریت مشارکت‌های ملی تعیین‌شده و تأکید دوباره بر اصل مسئولیت‌های مشترک اما متمایز در چارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره تغییرات اقلیمی ایجاد کردند. این توافق به نقطه عطفی در مدیریت جهانی اقلیم بدل شد.

با این حال، شکاف بین جاه‌طلبی و واقعیت همچنان آشکار است. افزایش فراوانی رویدادهای شدید آب ‌و هوایی، اختلال در چرخه‌های آب جهانی و افزایش مداوم انتشار گازهای گلخانه‌ای، همگی به تشدید بحران اقلیمی اشاره دارند. گزارش‌های علمی هشدار می‌دهند که فرصت برای مهار انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای به سرعت در حال کاهش است.

تنش‌های ژئوپلیتیکی، بهبود اقتصادی نامتوازن و سیاسی شدن علم، که همگی شتاب اقلیمی را تضعیف کرده‌اند، این فوریت را تشدید می‌کنند. عقب‌نشینی سیاست‌های اقلیمی در برخی کشورهای توسعه‌یافته، عدم‌قطعیت بیشتری را به مدیریت جهانی آب ‌و هوا افزوده است.

رسیدگی به تغییرات اقلیمی مستلزم رعایت اصل مسئولیت‌های مشترک اما متمایز است. تقریباً ۸۰ درصد از فقرای جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که در برابر بلایای اقلیمی بسیار آسیب‌پذیر هستند. کشورهای توسعه‌یافته مسئولیت‌های تاریخی، قانونی و اخلاقی در قبال مسائل اقلیمی دارند. آن‌ها باید در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای پیشگام باشند و به تعهدات مالی خود عمل کنند و در عین حال از کشورهای در حال توسعه در زمینه بودجه و فناوری‌ها حمایت بیشتری ارائه دهند.

با افزایش تقاضای جهانی برای توسعه سبز، همکاری بین‌المللی عمیق‌تر در فناوری و صنعت سبز بیش از هر زمان دیگری ضروری است. کشورها باید همکاری‌های بین‌المللی در فناوری و صنایع سبز را تعمیق بخشند، دسترسی و مقرون‌به‌صرفه بودن فناوری‌های انرژی پاک را از طریق نوآوری مشارکتی افزایش دهند و برای از بین بردن شکاف جهانی در ظرفیت سبز تلاش کنند. موانع تجاری باید برداشته شود تا جریان آزاد محصولات سبز با کیفیت بالا در سراسر جهان تضمین شود و مزایای توسعه سبز به هر گوشه‌ای از جهان برسد.

دور تازه‌ای از مشارکت‌های ملی در محور دستور کار بلم قرار دارد. تا امروز، بیش از ۱۰۰ عضو توافق پاریس برنامه‌ها و تعهدات ملی جدیدی در حوزه اقدامات اقلیمی ارائه کرده‌اند. مقابله با تغییرات اقلیمی در نهایت به اقدامات مشخص وابسته است. با اتکا به مشارکت‌های ملی تعیین‌شده به عنوان نقطه آغاز و با تعیین اهداف بالاتر و تسریع در اجرا، کشورها نه تنها توان محافظتی خود را در برابر تشدید خطرات اقلیمی افزایش می‌دهند، بلکه از طریق راهبردهای مؤثرتر اقلیمی، مزایای اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی نیز کسب می‌کنند.

از پاریس تا بِلم، چین همچنان بازیگری ثابت‌قدم و مشارکت‌کننده اصلی در ترویج توسعه سبز جهانی بوده است.

طبق گزارش «اوج کربن و خنثی‌سازی کربن؛ برنامه‌ها و راه‌حل‌های چین»، در پنج سال پس از اعلام اهداف اوج کربن و خنثی‌سازی کربن، چین سیستماتیک‌ترین و جامع‌ترین چارچوب سیاست کاهش کربن در جهان را ایجاد کرده و بزرگترین و سریع‌ترین سیستم انرژی تجدیدپذیر در حال رشد و بزرگترین و کامل‌ترین زنجیره صنعتی انرژی جدید را ساخته است. این کشور حدود یک‌چهارم از مناطق سبز تازه‌افزوده‌شده در سراسر جهان را به خود اختصاص داده و در میان کشورهایی با سریع‌ترین کاهش شدت مصرف انرژی قرار دارد.

چین همچنین قاطعانه از چندجانبه‌گرایی حمایت می‌کند و به طور فعال در مدیریت جهانی آب ‌و هوا مشارکت دارد. چین به همراه کشورهای شریک  ابتکار کمربند و جاده (BRI)، این ابتکار را به مسیری برای توسعه سبز تبدیل کرده است. چین ۵۵ تفاهم‌نامه همکاری جنوب-جنوب برای مقابله با تغییرات اقلیمی با ۴۳ کشور در حال توسعه دیگر امضا کرده و در حد توان خود از کشورهای سراسر جنوب جهان حمایت می‌کند.

تغییرات اقلیمی به آینده مشترک همه بشریت مربوط است. دستیابی به هماهنگی میان بشریت و طبیعت و تضمین حفاظت پایدار از سیاره ما مستلزم آن است که هر کشور مسئولیت‌های خود را انجام دهد و برای گردآوری منابع و توانایی‌ها به‌طور مشترک تلاش کند.