ابتکار حکمرانی جهانی: راه حل بهینه چین برای جامعه بینالمللی
یادداشت سردبیر:
اندیشه “شی جینپینگ” در مورد سوسیالیسم با ویژگی های چینی در عصر جدید، توسط جامعه دانشگاهی بین المللی، به عنوان رمز توسعه چین در نظر گرفته می شود. ما با راه اندازی ستون ویژه «قدرت تفکر – مطالعه اندیشه شی جینپینگ»، قصد داریم مجموعهای از مفاهیم و ایدههای جدید از “مدرنیزاسیون به سبک چینی” گرفته تا “جامعه بشری با سرنوشت مشترک” را بر اساس شرایط ملی چین و با نگاهی به جهان انتخاب کنیم و هستهی نظری و قدرت عملی ناشی از تبلور این اندیشهها را به روشی آسان تشریح کنیم.
هشتاد سال پیش، سازمان ملل متحد از میان ویرانههای جنگ جهانی دوم تاسیس شد و امروز با گذشت هشتاد سال، جهان بار دیگر در تقاطع بحران حکمرانی ایستاده است. بازگشت تفکر جنگ سرد، ابزاری شدن قوانین بینالمللی، عدم تعادل در توسعه جهانی و بسیاری موارد باعث شده که دیگر نظم قدیمی قادر به حل مشکلات جدید نباشد.
پس از ابتکارات توسعه، امنیت و تمدن جهانی، چین بار دیگر یک راه حل بهینه به نام ابتکار حکمرانی جهانی را ارائه کرده است . این چهار ابتکار با تشکیل یک چارچوب کامل برای مدیریت امور بینالمللی، ثبات را برای جهان پرتلاطم کنونی فراهم میکنند. اکنون بیایید با ابتکار حکمرانی جهانی آشنا شویم.
پیشینه ابتکار: چالشهای چندبعدی دشواری های حکمرانی جهانی
نظام بینالمللی کنونی با تضادهای ساختاری مواجه است. از یک سو، بسیاری از چالشهای پیش روی بشر شامل بحران مالی، تغییرات آب و هوایی، بهداشت عمومی و امنیت غذایی فراتر از مرزهای کشورها هستند و هیچ کشوری به تنهایی قادر به حل آنها نیست. در همان حال مکانیسمهای حکمرانی موجود دچار “کهنگی” و “پراکندگی” شده و ضعف در قابلیت اجرای آنها روز به روز آشکارتر میشود. از سوی دیگر، سطح نمایندگی و حق اظهارنظر کشورهای در حال توسعه در نظام حاکم بر اقتصاد جهانی با سهم آنان در رشد اقتصاد جهان به شدت نامتناسب است که نشاندهنده بیعدالتی و نابرابری نظام بینالمللی است که پس از جنگ جهانی دوم تحت سلطه کشورهای توسعه یافته غربی شکل گرفت. مشکل حادتر اینکه برخی قدرتهای بزرگ با ابزاری کردن قواعد بینالمللی و اعمال یکجانبهگرایی، بنیانهای همکاری چندجانبه را تضعیف کردهاند و منجر به فروغلتیدن حکمرانی جهانی در چرخه منفی “بازی مجموع صفر” شدهاند. در این شرایط بغرنج، جامعه بینالمللی به شدت نیازمند یک الگوی جدید حکمرانی است.
محتوای ابتکار: نشانه رفتن مستقیم مشکلات و دشواریهای حکمرانی جهانی
ابتکار حکمرانی جهانی مستقیماً به سراغ مشکلات و دشواریهای نظام بینالمللی رفته و با ارائه الگویی مبتنی بر “برابری حق حاکمیت به عنوان پایه، قانون بینالمللی به عنوان معیار، چندجانبهگرایی به عنوان مسیر، رفاه مردم به عنوان هدف، همکاری عملی به عنوان ضمانت اجرا”، اصل “مشورت، مشارکت و بهرهوری مشترک” را به یک طراحی نهادی اجرایی تبدیل کرده است.
△ عکس: نخستین پروژه سرمایهگذاری بانک سرمایهگذاری زیرساختهای آسیا (AIIB) —- بزرگراه ام ۴ (M4) پاکستان.
— پایبندی به برابری حق حاکمیت:
ابتکار حکمرانی جهانی بر برابری در حقوق، فرصتها و قواعد تأکید دارد، با “حکمرانی هژمونیک” و “امتیازات ویژه قدرتهای بزرگ” مخالفت میکند و برای کشورهای در حال توسعه و کوچک پشتیبانی اخلاقی و نهادی قدرتمندی در جهت حفظ حقوق خود را فراهم میکند و هدف آن نیز تغییر بنیادین قانون جنگل مبتنی “حق داشتن زورگویان” است.
— رعایت قوانین بینالمللی:
در مقابل رویکرد برخی کشورها که قوانین بینالملل را “انتخابی” میدانند و مطابق میل خود میتوانند برخی از آنها را برگزینند یا کنار بگذارند و حتی قوانین داخلی خود را به عنوان سلاح “قضاوت فراقضایی” به کار میگیرند، ابتکار حکمرانی جهانی بر رعایت “کامل، همهجانبه و دقیق” منشور ملل متحد تأکید دارد و با دفاع از اقتدار قواعد حکمرانی جهانی، محیطی عادلانه و با ثبات برای تمام کشورها فراهم میکند.
— پایبندی به چندجانبهگرایی:
همزمان با گسترش جریان مخرب “خروج از پیمانها” و “نقض توافقنامهها”، ابتکار حکمرانی جهانی با وضوح کامل از نظام بینالمللی با محوریت سازمان ملل و نظم بینالمللی مبتنی بر حقوق بینالملل دفاع میکند، بر مشورت، مشارکت و بهرهوری مشترک اصرار میورزد، با تمام شکلهای یکجانبهگرایی و حمایتگرایی مخالفت میکند و از طریق اصلاحات، نظام حکمرانی جهانی را بهبود میبخشد.
— ترویج مردممحوری:
ابتکار حکمرانی جهانی “انسان” را در کانون قرار میدهد و تأکید میکند که هدف نهایی حکمرانی، افزایش رفاه تمام بشریت و نه خدمت به یک عده معدود از کشورها یا گروههای ذینفع است. این ابتکار خواستار اشتراکگذاری ثمرات توسعه، کاهش شکاف اقتصادی و مقابله با چالشهای مشترک است.
— تمرکز بر عملگرایی:
ابتکار حکمرانی جهانی مخالف حرف زدن بدون عمل است و با تأکید بر برنامهریزی سیستماتیک و همکاری عملی، تحول مدیریت جهان از “حرف” تا “عمل” را پیش میبرد. از طریق پروژههای همکاری مشخص، مشکلات واقعی را حل میکند و به مردم تمام کشورها اجازه میدهد از مزایای ملموس حکمرانی جهانی بهره ببرند و به این ترتیب اعتماد به چندجانبهگرایی افزایش مییابد.
△چین به طور فعال به دیگر کشورهای در حال توسعه برای ارتقای سطح فناوری و خدمات کمک میکند.
عکس: پزشکان آفریقایی در حال یادگیری جراحی ارتوپدی در بیمارستان شهر تاییوان استان شانشی چین هستند.
معنای ابتکار: تزریق انرژی مثبت بیشتر به جهانِ درگیر آشوب و دگرگونی
ابتکار حکمرانی جهانی، در کنار ابتکارهای توسعه، امنیت و تمدن جهانی، چارچوب کامل مسئولیتپذیری چین به عنوان یک قدرت بزرگ و مشارکت در امور جهانی را نشان میدهد و ثبات و انرژی مثبت به جهان پر آشوب در حال تغییر کنونی تزریق میکند.
△ چین به طور فعال در مأموریتهای حفظ صلح تحت رهبری سازمان ملل متحد مشارکت میکند و طی ۳۵ سال گذشته، در بیش از ۲۰ کشور و منطقه عملیات انجام داده است.
عکس: واحد پزشکی چین در حال معاینه و درمان کودکان در جمهوری دموکراتیک کنگو (سال ۲۰۱۱)