ابتکار تازه شی جین‌پینگ؛ نقشه راهی برای حکمرانی جهانی در مسیر چندجانبه‌گرایی
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در سخنرانی خود در نشست «سازمان همکاری شانگهای پلاس» در اول سپتامبر (۱۰ شهریور)، ابتکار حکمرانی جهانی را معرفی کرد؛ طرحی که پس از ابتکار توسعه جهانی، ابتکار امنیت جهانی و ابتکار تمدن جهانی ارائه شد.
وی در این طرح پنج اصل کلیدی را مطرح کرد: برابری حاکمیت کشورها، رعایت حاکمیت قانون بین‌المللی، پایبندی به چندجانبه‌گرایی، توجه به رویکرد مردم‌محور و تمرکز بر عمل‌گرایی.
این ابتکار بیانگر نگاه رهبر چین به چگونگی مدیریت و پیشرفت جهان است و با ایده «جامعه‌ای با آینده مشترک برای بشریت» هماهنگی دارد. شی جین‌پینگ نشان داده که تنها به توسعه چین نمی‌اندیشد، بلکه رفاه همه ملت‌ها را مدنظر دارد.
این طرح در زمانی حساس مطرح شده است؛ زمانی که جهان با درگیری‌های تازه، رقابت‌های شدیدتر، رشد حمایت‌گرایی، گسترش فقر و بحران اقلیمی روبرو است. در چنین شرایطی، نیاز به حکمرانی جهانی عادلانه‌تر، منصفانه‌تر، دموکراتیک‌تر و کارآمدتر بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. ابتکار آقای شی بازتاب خواست مشترک بیشتر کشورها و مردم جهان است.
رئیس‌جمهور شی در ابتکار تازه خود، نقشه راهی برای حکمرانی جهانی ترسیم کرده و بر ضرورت چندجانبه‌گرایی تأکید کرده است. چندجانبه‌گرایی در واقع کلید اصلی حل بسیاری از چالش‌های بزرگ امروز جهان به شمار می‌رود. خورخه موریرا دا سیلوا، مدیر اجرایی دفتر خدمات پروژه سازمان ملل، به مناسبت هشتادمین سالگرد تأسیس این سازمان اظهار داشت: جهان بیش از هر زمان دیگر به هماهنگی جهانی و تقویت چندجانبه‌گرایی نیاز دارد و تأکید کرد که «این رویکرد بنیادی است و نقش چین در این مسیر حیاتی خواهد بود.» چین نیز همواره در چارچوب سازمان ملل متحد بر پایبندی به اصول و اجرای واقعی چندجانبه‌گرایی ثابت‌قدم بوده است.
امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که هیچ کشوری به تنهایی قادر به حل مشکلات نیست. آنچه لازم داریم همبستگی و همکاری در قالب چندجانبه‌گرایی است. سیدهارت چارترجی هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در چین به شبکه CGTN گفت: امروز جهانی پر از مشکلات داریم و بیش از هر چیز به درک و همبستگی جهانی نیازمندیم.
وی افزود که یکجانبه‌گرایی نه تنها راه حل نیست، بلکه مشکلات را عمیق‌تر می‌کند. اکنون زمان آن است که کشورها به ابتکار شی جین‌پینگ پاسخ دهند و برای حمایت از چندجانبه‌گرایی متحد شوند.
در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، پس از دستیابی بیشتر کشورهای جنوب جهانی به استقلال سیاسی، آنها خواستار برقراری یک نظم اقتصادی بین‌المللی عادلانه و منصفانه شدند و این موضوع به بحث گسترده‌ای در سازمان ملل انجامید. با گذشت بیش از نیم قرن، بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچنان به دلیل نظم اقتصادی ناعادلانه جهانی با فقر و توسعه‌نیافتگی مواجه‌اند.
اکنون زمان آن رسیده است که این مطالبه دوباره زنده شود و جهان به سوی نظمی اقتصادی عادلانه‌تر حرکت کند که به سود همه کشورها باشد و توسعه مشترک را رقم بزند. این امر بخش اساسی یک حکمرانی جهانی عادلانه و منصفانه به شمار می‌رود. توسعه مشترک همان مسیری است که سازمان همکاری شانگهای و چین در پیش گرفته‌اند و چین با به‌اشتراک‌گذاری دستاوردهای توسعه خود با جهان، به نتایج ملموس دست یافته است.
بسیاری از کشورهای ثروتمند با کُندی اقتصاد، کوچک شدن بازارهای جهانی و افزایش موج پناهندگان و مهاجران غیرقانونی دست و پنجه نرم می‌کنند. منطقی آن است که به جای محروم کردن کشورهای جنوب جهانی از حق توسعه، فرصت‌های بیشتری برای رشد آنها فراهم کنند. این اقدام صرفاً یک رویکرد انسان‌دوستانه نیست، بلکه ضرورتی راهبردی است؛ چراکه اگر کشورهای ثروتمند خواستار رشد اقتصادی، گسترش بازارهای خارجی و مهار موج مهاجران غیرقانونی در مرزهای خود هستند، چاره‌ای جز حمایت از توسعه دیگر کشورها ندارند.
سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهد که کشورهایی با فرهنگ‌ها و نظام‌های سیاسی متفاوت می‌توانند برای منافع مشترک ملت‌های خود همکاری کنند. این سازمان نمونه‌ای روشن از چندجانبه‌گرایی واقعی در عمل است. ابتکار حکمرانی جهانی رئیس‌جمهور شی، در کنار سه ابتکار جهانی دیگر او، بیانگر تلاش چین برای ترسیم مسیر پیشرفت آینده جهان است.
