رقابت هستهای آمریکا-روسیه اوج میگیرد؛ تشدید تنشها در آستانه دیدار ترامپ-پوتین
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) در آلاسکا دیدار خواهند کرد تا درباره بحران اوکراین گفتوگو کنند. این نشست نخستین دیدار رو در روی دو رئیس دولت از سال ۲۰۱۹ خواهد بود، اما مانورهای هستهای اخیر دو طرف پیش از این دیدار، نگرانیهای جهانی را برانگیخته است.
اولتیماتوم و تهدید هستهای
ترامپ در ۲۸ جولای برابر با ۶ مرداد «ناامیدی عمیق» خود از پوتین را اعلام کرد و کاهش مهلت ۵۰ روزه تعیینشده پیشین برای رسیدن به توافق صلح روسیه و اوکراین را مد نظر قرار داد. دیمیتری مدودف رئیس جمهور پیشین روسیه، واکنشی تند نشان داد و اولتیماتوم را «گامی به سوی جنگ» توصیف کرد. در ۱ آگوست (۱۰ مرداد) ترامپ دستور اعزام دو زیردریایی هستهای به آبهای نزدیک روسیه را صادر کرد و گفت: «جنگ هستهای تهدید نهایی است». روسیه نیز هشدار داد که جنگ هستهای برندهای نخواهد داشت. رسانههای هندی، بنبست کنونی را «واضحترین تهدید هستهای از زمان بحران موشکی کوبا» خواندهاند.
بنبست جامع قدرت هستهای
نیروهای زیردریایی هستهای ایالات متحده و روسیه تقریباً همتراز هستند: آمریکا دارای ۱۴ زیردریایی هستهای راهبردی کلاس اوهایو است که هر یک قادر به حمل ۲۴ موشک Trident II با برد بیش از ۱۲ هزار کیلومتر هستند؛ روسیه نیز با سرعت در حال استقرار زیردریاییهای هستهای کلاس Borei-A مجهز به موشکهای بینقارهای Bulava است. علاوه بر این، آمریکا اخیراً موشکهای هستهای B61-12 را در بریتانیا مستقر کرده و قصد دارد موشکهای میانبرد را در آلمان نصب کند. روسیه خروج از پیمان موشکهای میانبرد (INF) را اعلام کرده و آزادی استقرار این موشکها را بازیابی کرده است.
خطر رو به افزایش مسابقه تسلیحاتی
در حال حاضر، تنها معاهده باقیمانده بین آمریکا و روسیه، معاهده جدید کاهش تسلیحات راهبردی است که در سال ۲۰۲۶ منقضی میشود. مؤسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPRI) هشدار میدهد که این دو کشور ۸۷ درصد از کلاهکهای هستهای جهان را در اختیار دارند و به ترتیب ۱۷۰۰ و ۱۷۱۸ کلاهک مستقر دارند.
تحلیلگران بر این باورند که با گسترش نظامی و آمادهسازیهای ناتو، خطر آغاز یک مسابقه تسلیحات هستهای جدید در حال افزایش است. در هشتادمین سالگرد «عصر اتمی»، این بازی سیگنالدهی راهبردی که به «سیگنالهای آزمایشی» معروف است، شکنندگی ثبات راهبردی میان قدرتهای بزرگ را نشان میدهد. همانطور که جی. رابرت اوپنهایمر، «پدر بمب اتم»، گفت: «وقتی فاجعه رخ دهد، هیچ کس جزیرهای جدا افتاده نیست.»