تلفیق نبوغ چینی با بوم‌شناسی آفریقایی؛ یک خط آهن چگونه به شریان سبز کنیا تبدیل شد؟
با طلوع سپیده‌دم بر فراز ساوانای کنیا، گله‌ای از زرافه‌ها در آرامش از زیر طاق‌های پل «راه آهن استاندارد نایروبی-مالابا» عبور می‌کنند؛ پلی با ارتفاع ۷.۵ متر که با دقت طراحی شده تا ارتفاع بلند قامت این جانوران را مدنظر قرار دهد.
حدود سه کیلومتر آن طرف‌تر، دوربین‌های مادون قرمز تصویری از کرگدن مادری ثبت می‌کنند که در راهرویی پوشیده از نقوش سنتی قبیله ماسایی، فرزندش را همراهی می‌کند و لحظه‌ای گذرا از همزیستی فولاد و طبیعت وحشی را به تصویر می‌کشند.
این صحنه‌ها که روزنامه‌نگاران در جریان سفر خود به سراسر کنیا به مناسبت «روز جهانی تنوع زیستی» در ماه مه مشاهده کردند، بازتاب‌دهنده فلسفه‌ای است که در پس توسعه زیرساخت‌های چین در آفریقا قرار دارد: حفاظت از محیط زیست نه مانعی بر سر راه توسعه، بلکه نقشه راه پیشرفت است.
راه‌آهن استاندارد نایروبی-مالابا که توسط «شرکت راه و پل چین» (CRBC) احداث شده، یکی از بخش‌های کلیدی پروژه راه آهن استاندارد کنیاست که پس از تکمیل، مجموع طول آن به حدود ۹۶۰ کیلومتر خواهد رسید.
به گفته «یو فوجیا»، معاون مدیرکل عملیات CRBC در کنیا، این مسیر ریلی شامل ۱۴ گذرگاه زمینی حیات وحش، ۱۵۰ آبگذر زیرزمینی و ۶ کیلومتر پل هوایی عایق صدا با موانع نورگذر است که در کنار هم، یک راهروی سه‌بعدی برای عبور ایمن حیوانات فراهم می‌کنند.
وی افزود: گردشگری حیات وحش شریان حیاتی اقتصاد کنیاست و ما نمی‌توانستیم آن را مختل کنیم.
زمانی که مسیر اصلی راه آهن در آستانه قطع مسیر مهاجرت گوزن‌های یالدار قرار گرفت، مهندسان با جابه‌جایی ۱۵ کیلومتر از مسیر به سمت جنوب و احداث ۹ پل جدید، از تکه‌تکه شدن زیستگاه جلوگیری کردند. این تصمیم با وجود افزایش ۱۲ درصدی هزینه‌ها، موجب حفاظت از مسیر مهاجرت بیش از دو میلیون حیوان شد.
رویکرد CRBC خرد باستانی محیط زیستی چین را با فناوری مدرن ترکیب کرده است. در نزدیکی «پارک ملی تساوو» واقع در جنوب شرقی کنیا، سامانه‌های هشدار ارتعاشی با انتشار پالس‌های زیرزمینی که شبیه لرزش‌های طبیعی هستند، به‌گونه‌ای ملایم گله‌های فیل را از مسیر ریل‌ها دور می‌کنند.
زیستگاه‌های اسب‌های آبی با ریل‌هایی موج‌دار و کاهنده صدا محافظت می‌شوند؛ ریل‌هایی که به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا سطح صدا را به ۵۵ دسی‌بل محدود کنند، صدایی که حتی از زمزمه نسیم ساوانا نیز آهسته‌تر است.
در تقلیدی تحسین‌برانگیز از طبیعت، پایه‌های پل در منطقه تالابی مومباسا با صخره‌های مرجانی مصنوعی پوشیده شده‌اند؛ سازه‌هایی که به تدریج به احیای اکوسیستم پُرحیات جنگل‌های حرا در این ناحیه کمک کرده‌اند.
در امتداد مسیر راه‌آهن، سامانه‌های آبیاری قطره‌ای خورشیدی که همزمان نقش آبشخور حیات وحش را ایفا می‌کنند، باعث افزایش ۴۰ درصدی بهره‌وری مراتع شده‌اند.
در این هماهنگی دور از انتظار میان فولاد و ساوانا، درسی طنین‌انداز پدیدار می‌شود: زمانی که تمدن‌ها بیاموزند به ندای زمین گوش بسپارند، پیشرفت دیگر عامل اختلال نخواهد بود، بلکه به نیرویی برای تعادل و احیای طبیعت بدل می‌شود.
