از رؤیای پوچ جدایی تا کابوس تفرقه؛ مروری بر یکسالگی ریاست «لای» در جزیره تایوان
روز سه‌شنبه ۲۰ مه (۳۰ اردیبهشت)، یک سال از آغاز دوران ریاست «لای چینگ-ته» بر منطقه تایوان گذشت. سیاستمداری که زمانی خود را «کارگر عمل‌گرای جدایی‌طلبی تایوان» توصیف می‌کرد، طی یک سال گذشته چهره‌ای از خود به جا گذاشته که بیش از پیش یادآور یک «آشوب‌طلب»، «عامل ایجاد بحران» و «جنگ‌افروز» است؛ تا آنجا که اکنون می‌توان او را یک «نابودگر عمل‌گرای تایوان» دانست.
عملکرد لای، واقعیت زشت پشت پروژه «جدایی تایوان» – یعنی تلاش برای تجزیه کشور و خدمت به منافع قدرت‌های خارجی – را آشکارتر کرده و جهان خارج را بیش از پیش به این نتیجه رسانده که مسیر جدایی‌طلبی تایوان راهی به بن‌بست است.
طی یک سال گذشته، دولت لای مجموعه‌ای از اقدامات نگران‌کننده را برای دامن زدن به تفرقه در سراسر تنگه تایوان به اجرا گذاشته است. از ترویج نظریه تازه مطرح‌شده «دو کشور» و معرفی سرزمین اصلی چین به عنوان «قدرت خارجی متخاصم» گرفته تا دسته‌بندی مردم «هان» – که اکثریت مطلق ساکنان جزیره را تشکیل می‌دهند – به عنوان «جمعیت دیگر»؛ از ایجاد موانع اجباری بر سر راه پروازهای مستقیم، گردشگری و همکاری‌های علمی و دانشگاهی میان دو سوی تنگه، تا آزار و فشار سیاسی بر چهره‌های سرشناسی که از اتحاد مسالمت‌آمیز حمایت می‌کنند، همه و همه بخشی از تلاشی فراگیر برای حذف هویت چینی یا «چینی‌زدایی» از سیاست، فرهنگ و تاریخ تایوان است. این روند، چیزی نیست جز یک مخدر توهم‌زا برای جدایی‌طلبانِ تایوان. چنین اقداماتی نه فقط فضای تعامل میان دو سوی تنگه تایوان را به شدت تخریب کرده، بلکه پیوندهای عاطفی میان مردم در دو سوی تنگه را نیز عمیقاً خدشه‌دار ساخته است.
نظرسنجی‌های اخیر در تایوان نشان می‌دهد که محبوبیت لای به طور چشمگیری کاهش یافته و او به عنوان فردی با «بدترین عملکرد در سالگرد ریاستش» شناخته می‌شود؛ موضوعی که چندان جای تعجب ندارد. بر اساس داده‌های منتشرشده از سوی «یونایتد دیلی نیوز» و شبکه «TVBS» تایوان، بیش از ۵۰ درصد از پاسخ‌دهندگان از عملکرد دولت لای ابراز نارضایتی کرده‌اند، در حالی که تنها حدود ۳۰ درصد رضایت خود را اعلام کرده‌اند.
همچنین، ۴۳ درصد از مردم معتقدند که تایوان پس از روی کار آمدن لای خطرناک‌تر شده و ۵۲ درصد نیز بر این باورند که جامعه بیش از پیش دچار شکاف و تفرقه شده است. یکی از اعضای حزب کومین‌تانگ (KMT) در جمع‌بندی این وضعیت گفت: به جز پایگاه اصلی هواداران وفادار لای، او تقریبا از هر سو با مخالفت و انتقاد روبرو است.
این احساس واقعی افکار عمومی ساکنان جزیره تایوان را نشان می‌دهد.
مجله آمریکایی «فارین پالیسی» به تندی نوشت که «جدایی تکه‌تکه‌شده» مورد حمایت لای چینگ-ته، تایوان را در معرض خطر جنگ قرار می‌دهد. یک رسانه آلمانی وضعیت فعلی نهادهای دولت کنونی تایوان را «گرفتار در مشکلات داخلی و خارجی» توصیف کرد.
گزارشی که به تازگی توسط یک اندیشکده جوانان در هنگ‌کنگ منتشر شده، نشان می‌دهد که سطح تنش و خطر در روابط دو سوی تنگه تایوان در سال ۲۰۲۵ به بالاترین حد خود در مقایسه با سال گذشته رسیده است.
بر اساس این گزارش، «افراط‌‌گرایی در سیاست داخلی تایوان» عامل اصلی افزایش شاخص ریسک در این منطقه عنوان شده است. تجربه تاریخی نیز بارها نشان داده که هرگونه اقدام جدایی‌طلبانه‌ای که بر حمایت خارجی تکیه دارد، در نهایت چیزی جز یک مهره در بازی شطرنج قدرت‌های سلطه‌طلب نیست و نهایتا به سرنوشت کنار گذاشته شدن دچار خواهد شد.
