وقتی لاف‌زنی‌های تجاری آمریکا به دیوار سخت واقعیت برخورد می‌کند
کاخ سفید همچنان با بیانیه‌های تحریک‌آمیز خود اصرار دارد که چین «خواستار رسیدن به توافق» با آمریکاست و حتی صراحتا تهدید می‌کند که در صورت عدم حصول توافق، «به صورت یکجانبه شرایط مورد نظر خود را تحمیل خواهد کرد». اما سؤال اینجاست: آیا واشنگتن واقعا از آن اهرم فشارهایی که ادعا می‌کند، برخوردار است؟
افسانه ضرورت آمریکا
هرچند آمریکا همچنان به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان از نفوذ گسترده‌ای برخوردار است، اما این به معنای آن نیست که اقتصاد جهانی بدون آن از کار خواهد ایستاد. ملت‌ها نیز نباید در برابر خواسته‌های یکجانبه واشنگتن سر تسلیم فرود آورند. تاریخ نشان داده که تجارت بین‌المللی قرن‌ها پیش از ظهور ایالات متحده جریان داشته و فارغ از سیاست‌های این کشور، به راه خود ادامه خواهد داد.
افزایش آگاهی نسبت به کاهش تدریجی محوریت اقتصادی آمریکا در حال گسترش است. پیش از اعمال محدودیت‌های تعرفه‌ای اخیر، روزنامه بریتانیایی «فایننشال تایمز» نیز اشاره کرده بود که برتری ایالات متحده در تجارت جهانی بیش از حد واقعی نمایش داده شده است. آمارهای کنونی نشان می‌دهد سهم واردات آمریکا از مبادلات جهانی به ۱۳ درصد کاهش یافته، در حالی که این رقم حدود دو دهه قبل نزدیک به ۲۰ درصد بود. این ارقام به وضوح بیانگر آن است که ۸۷ درصد از بازار جهانی خارج از حوزه نفوذ مستقیم آمریکا قرار دارد.
قطع ناگهانی روابط اقتصادی آمریکا با جهان، پیامدهای ویرانگری نخواهد داشت. بر اساس پژوهش‌های «سیمون اونت» استاد دانشکده بازرگانی IMD سوئیس، حتی در بدترین حالت ممکن، ۷۰ شریک تجاری آمریکا می‌توانند با تغییر جهت صادرات، خسارات را در مدت یک سال جبران کنند و ۱۱۵ شریک دیگر نیز حداکثر طی پنج سال به وضعیت مطلوب بازگردند. این نگرانی‌های بی‌اساس درباره «انزوای اقتصادی آمریکا»، محاسباتی کاملا اشتباه هستند.
در واقع، تجارت جهانی بدون وابستگی به حضور ایالات متحده، به روند عادی خود ادامه خواهد داد.
برگ برنده دست چه کسی است؟
تحلیل روندهای اخیر به وضوح نشان می‌دهد که کدام طرف از مزیت واقعی برخوردار است. DHgate، یک پلتفرم تجارت الکترونیک «بنگاه به بنگاه» چینی، با رشد چشمگیری در ایالات متحده مواجه شده است – از رتبه زیر ۳۰۰ به دومین اپلیکیشن پردانلود رایگان در «اپ استور اپل» صعود کرده و تعداد دانلودهای ماهانه آن تا ۱۲ آوریل ۹۴۰ درصد افزایش یافته است.
دلیل این رشد آشکار است: در شرایطی که افزایش تعرفه‌ها و تورم، قدرت خرید مصرف‌کنندگان آمریکایی را کاهش داده، خریداران به این پلتفرم روی آورده‌اند تا کالاهای چینی باکیفیت و قیمت مناسب – از کیف‌های دستی ۱.۹۰ دلاری تا عینک‌های آفتابی ۹.۹۸ دلاری (که با ارسال رایگان و تخفیف ۲ دلاری همراه است) – را تهیه کنند.
رشد انفجاری DHgate واقعیتی تلخ را آشکار می‌سازد: وابستگی آمریکا به کالاهای چینی بسیار عمیق‌تر از آن چیزی است که بسیاری تصور می‌کنند. از محصولات الکترونیکی و پوشاک گرفته تا مبلمان خانگی، اسباب‌بازی‌ها و حتی قطعات مورد استفاده برندهای لوکس اروپایی – اکثرا ساخت چین هستند. در غیاب جایگزین‌های مناسب، مصرف‌کنندگان آمریکایی همچنان در این وابستگی گرفتار خواهند ماند.
یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی آمریکایی با زبانی طعنه‌آمیز نوشت: آمریکا از داشتن همه کارت‌ها در این جنگ تجاری می‌بالد، اما چین خودش کارت‌ها را چاپ کرده است.
هیاهوی پوچ پشت تهدیدهای واشنگتن
با نزدیک شدن به پایان مهلت ۹۰ روزه تعلیق تعرفه‌ها، نگرانی در میان محافل تجاری آمریکایی در حال افزایش است. اما این نگرانی به شدت با لفاظی‌های فزاینده واشنگتن در تضاد است – تضادی که تهی بودن تهدیدات آن را آشکار می‌کند. در حقیقت، آمریکا در حال عقب‌نشینی است. آنچه ابتدا به‌عنوان «تعرفه‌های متقابل» گسترده آغاز شد، اکنون به تعلیق‌های موقتی و معافیت‌های گزینشی، به‌ویژه برای الکترونیک‌های حیاتی برای مصرف‌کنندگان آمریکایی، محدود شده است.
حالا مقامات به جملات بی‌ثبات و عجیب مانند «آن‌ها باید توافق کنند، نه ما» یا «آن‌ها امروز صبح جلسه داشتند… مهم نیست ‘آن‌ها’ کی هستند» چنگ زده‌اند – حتی در حالی که چین به وضح اعلام کرده بود که هیچ مذاکراتی در جریان نیست.
چرا این همه لفاظی و هیاهو؟ بنیان‌های اقتصادی آمریکا در حال لرزش است. از ماه آوریل، بورس وال استریت نوسانات شدیدی داشته و در عرض دو روز، ۶.۶ تریلیون دلار از ارزش بازار خود را از دست داده است. بر اساس داده‌های iFlow بانک BNY Mellon سرمایه‌های خارجی در حال فرار از اوراق قرضه آمریکا هستند، در حالی که بیش از ۶ تریلیون دلار از بدهی‌های خزانه‌داری آمریکا در ماه ژوئن سررسید می‌شود.
در این شرایط پرتنش، ادعاهای مبهم و دروغین واشنگتن درباره «مذاکرات با چین»، حقیقت روشنی را آشکار می‌سازد: آمریکا در حالی که روزبه‌روز از قدرت اهرم‌های فشارش کاسته می‌شود، میکوشد بازارها را آرام نگه دارد.
گزینه روشنِ پیشِ رو
چین با مقاومت در برابر سیاست‌های زورگویانه، واشنگتن را مجبور به تعدیل مواضع خود کرده است. امروز جامعه جهانی در یک دوراهی تاریخی قرار دارد: تسلیم شدن در برابر تحریم‌های مقطعی و پذیرش سازوکار‌های ناپایدار مجموع صفر، یا پاسداری از نظام چندجانبه تجاری با مقاومت در برابر کانون اصلی ناامنی اقتصادی جهان.
