آتش‌بس یا معامله؟ پشت پرده بازی کثیف «ترامپ» با اوکراین
«ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین چند روز پس از مذاکرات پرتنش با «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی خود در کاخ سفید—بی‌آنکه گزینه‌ای دیگر داشته باشد—یاد گرفته که طبق قواعد بازی ترامپ عمل کند.
طبق بیانیه مشترکی که پس از نشست واشنگتن-کی‌یف در عربستان سعودی، منتشر شد، اوکراین آمادگی خود را برای پذیرش پیشنهاد آمریکا مبنی بر برقراری آتش‌بس فوری و موقت ۳۰ روزه اعلام کرد. در مقابل، ایالات متحده «فورا توقف اشتراک اطلاعات را لغو کرده و کمک‌های امنیتی به اوکراین را از سر خواهد گرفت.»
زلنسکی از زمان آغاز درگیری سه سال قبل، مکررا از ایالات متحده خواستار تضمین‌های امنیتی شده است. اما در این میان، ترامپ هدف خود را با صراحت اعلام کرده: پس گرفتن پول کمک‌های میلیارد به اوکراین.
تعجبی ندارد که ازسرگیری کمک‌های امنیتی واشنگتن بهایی سنگین دارد. آمریکا و اوکراین در بیانیه مشترک روز سه شنبه، توافق کردند که «در اسرع وقت» یک قرارداد مربوط به مواد معدنی کمیاب را نهایی کنند. پس از آنکه این توافق به دنبال درگیری‌های لفظی ترامپ و زلنسکی در هفته گذشته متوقف شد، دولت ترامپ رویکردی متفاوت در پیش گرفت، چرا که هیئت‌های دو کشور این هفته بار دیگر در عربستان سعودی دیدار کردند.
به جای مجبور کردن اوکراین به قدردانی از آمریکا با ارائه مواد معدنی کمیاب، آن‌طور که در کاخ سفید شکل رخ داد، تیم ترامپ این بار در عربستان رویکردی متفاوت در پیش گرفت و از اهرم وعده ازسرگیری کمک‌های امنیتی استفاده کرد.
چه با چماق چه با هویج، دولت ترامپ در هدف نهایی خود قاطع است: گرفتن امتیازات هر چه بیشتر از اوکراین.
هدف دولت ترامپ این است که در پوشش مذاکرات «صلح» کنترل منابع اوکراین را به دست گیرد و در نتیجه نفوذ جهانی ایالات متحده را تحکیم بخشد.
مواد معدنی کمیاب که در صنایع هوافضا، نیمه‌رساناها، دفاعی و بسیاری از حوزه‌های کلیدی دیگر کاربرد دارند، از جمله منابعی هستند که آمریکا در سال‌های اخیر به‌شدت به دنبال آن‌ها بوده است. ازاین‌رو، ترامپ از هیچ تلاشی دریغ نکرده و از فشار سیاسی گرفته تا ارائه کمک‌های امنیتی، تمام ابزارها را به کار گرفته تا توافقی برای تامین مواد معدنی با دولت اوکراین منعقد کند.
واشنگتن در سه سال گذشته، در حالی که خود را به‌عنوان «حامی» صلح و آزادی جهانی معرفی می‌کند، کمک‌های نظامی، اطلاعاتی و مالی در اختیار اوکراین قرار داده است.
با این حال، اعتقاد بر این است که مانورهای مذکور تلاشی برای استفاده از اوکراین به عنوان ابزاری برای حمله به روسیه بوده است. اکنون که اوکراین تدریجا در حال عقب‌نشینی است و هیچ نشانه‌ای از پیروزی دیده نمی‌شود، واشنگتن تلاش می‌کند سرمایه خود را بازپس گرفته و از اهرم فشارش نهایت استفاده را ببرد—این موضوع، اشتیاق ترامپ برای دستیابی به توافقی درباره مواد معدنی کمیاب را توجیه می‌کند.
همچنین قابل توجه است که «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه آمریکا، روز دوشنبه هشدار داد که اوکراین باید در هر توافق صلح احتمالی، بخشی از سرزمین خود را به روسیه واگذار کند. اگر دولت ترامپ در ارائه ضمانت‌های امنیتی به متحدانش صادق باشد، اوکراین را وادار به واگذاری سرزمین نخواهد کرد.
اوکراین با توجه به یک اقتصاد در حال فروپاشی و افزایش کشته‌های جنگ، اهرم فشار چندانی در میز مذاکره ندارد. زلنسکی چاره دیگری ندارد جز اینکه به ساز ترامپ برقصد یعنی توقف جنگیدن، امضای توافق مواد معدنی و پذیرش تثبیت خطوط مقدم در وضعیت کنونی.
از نقش «متحد سرسخت» اوکراین تا تبدیل شدن به یک «میانجی بی‌طرف» در مذاکرات صلح، واشنگتن در پس‌زمینه، محاسبات سیاسی خودخواهانه‌ای را دنبال می‌کند.
واشنگتن برای برقراری «صلح» میانجی‌گری نمی‌کند، بلکه تلاش می‌کند منافع خود را در این مناقشه به حداکثر برساند. ایالات متحده پس از کسب سودی هنگفت از فروش تسلیحات و انرژی به اتحادیه اروپا، اکنون توجه خود را به منابع معدنی معطوف کرده است.
آمریکا پشت نقاب «صلح» به بزرگ‌ترین برنده این درگیری تبدیل شده، در حالی که اوکراین تنها یک مهره است که هر زمان ممکن است قربانی شود.
